آسیب شناسی معرفت شناختی دعا در فرهنگ شیعه

دعا از مهم ترین ابزار ارتباط با خداوند و پاسخ گوی نیاز فطری انسان در اتصال به منبع حقیقی عالم است. یکی از آسیب هایی که به مقوله دعا وارد می شود، آسیب های معرفت شناختی است. اگر شخص دعاکننده از نظر معرفتی دانش و بینش مناسبی نسبت به دعا، محتوا و کارکرد آن نداشته باشد، قطعا کمال و تعالی مورد نظر اتفاق نخواهد افتاد. از این رو بررسی آسیب های معرفت شناسانه در دعا یکی از ضروری ترین بایسته های دعاپژوهی است که پژوهشگران را برآن می دارد در این زمینه تحقیقات مفصلی را انجام دهند. این نوشتار با بهره گیری از روش توصیفی - تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای از یک سو تبیین رابطه دعا و مقام رضا و از سوی دیگر رابطه دعا با تلاش و کوشش را برعهده دارد که در ظاهر متناقض به نظر آمده و هریک دیگری را از میدان به در می کند. به عبارتی اگر سخن از رضایت باشد، دیگر دعا و درخواست برای تغییر شرایط معنا نداشته و رضایت از مواهب الهی را مورد تردید قرار می دهد. اگر دعا امری نکوست، تلاش و کوشش چه جایگاهی در زندگی افراد دارد؟ یافته های تحقیق گواه بر آن است که هرچه بینش انسان نسبت به حق تعالی و اسماء و صفات او عمیق تر باشد مشکلات معرفت شناختی پیش نخواهد آمد، و شبهات متناقض نما در نسبت رضا و دعا دفع خواهد گردید.

کلیدواژه ها:

دعا ، دعاپژوهی ، مقام رضا ، آسیب شناسی معرفتی ، دعای ناآگاهانه