فطرت در قرآن و احادیث با رویکردی به نظر امام خمینی(س)

فطرت یا به عبارت دقیق تر فطرت انسانی از جمله مباحث قرآن کریم است که توجه و شناخت آن نه تنها به خودشناسی که نهایتا به خداشناسی منجر می شود. وجود فطرت خدادادی و غیر اکتسابی در انسان باعث ایجاد معرفت و گرایش خاصی نسبت به خداوند متعال در وجود انسان می گردد. در این مقاله، ابتدا به مفهوم فطرت از نظر قرآن کریم و روایات پرداخته شده و سپس نظر امام خمینی، که از استاد ایشان آیت الله شاه آبادی نشات گرفته، مورد برسی قرار می گیرد. از نظر امام خمینی فطرت به معنای آگاهیها و گرایشهایی است که در بشر نهادینه شده است. ایشان فطرتها و گرایشات مختلفی برای انسان ذکر می کنند که عبارتند از: فطرت بر اصل وجود مبدا، بر توحید، بر استجماع ذات مقدس به جمیع کمالات، بر معاد ، وجود ملائکه و انزال کتب. ایشان بعضی از این موارد را از احکام فطرت دانسته اند و بعضی دیگر را از لوازم فطرت می دانند. امام همچنین از فطرتی که محکوم به احکام طبیعت نشده باشد و وجهه روحانیت و نورانیت خود را حفظ کرده باشد به فطرت مخموره غیر محجوبه یاد می کند که در این شرایط در حالت «خیر» بوده و از جنود عقل محسوب می شود، و در صورت توجه فطرت به طبیعت و محکوم شدن به احکام آن، از آن به فطرت مخموره محجوبه یاد می کند که از جنود جهل بوده و منشا شرور محسوب می گردد.

کلیدواژه ها:

فطرت ، جنود عقل و جهل ، خیر ، شر