واکاوی حوزه های معنایی واژگان «آلاء» و «نعمت» در قرآن با توجه به اصل «عدم ترادف»

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 441

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_TSHQ-7-13_008

تاریخ نمایه سازی: 24 آبان 1402

چکیده مقاله:

در این نوشتار به بررسی تفاوت معنای واژه ی آلاء و نعمت پرداخته شده است. این دو واژه در قرآن به کار رفته، اما مترجمین، کلمه ی «آلاء» را هم به «نعمت» ترجمه کردند. در صورتی که اگر قائل باشیم هر لفظی در قرآن معنای خاص خودش را دارد، باید در بن معنایی این دو واژه تفاوتی وجود داشته باشد. لذا برای شناخت اختلاف مفهومی میان این دو واژه، اقدام به انجام این پژوهش کردیم. پس از بررسی معنای لغوی و تفسیری این دو واژه فهمیده می شود که کلمه ی «آلاء» حکایت گر اوج رحمت و محبت خداوند است که یکی از مصادیق آن، نعمت می باشد. از این منظر «آلاء» اعم از نعمت است. همچنین در نعمت تنها نظر به خود نعمت از جنبه ی مادی یا معنوی، ظاهری یا باطنی و [...] می باشد. اما در «آلاء» علاوه بر عمومیتی که دارد و شامل همه ی اقسام و مصادیق «نعمت» می شود؛ بیانگر صفت قدرت خداوند نیز می باشد. در بخش پایانی نیز به اشتراکات مفهومی نعمت و آلاء با فضل، احسان، رحمت و عطاء اشاره شد و تفاوت معنایی هر یک تبیین گردید. نوشتار حاضر با استفاده از منابع کتابخانه ای و با روش تحلیلی- توصیفی به رشته تحریر در آمده است.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

مهدی عبادی

استادیار گروه معارف اسلامی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شاهرود، شاهرود، ایران

محمد مختاری

دانش پژوه سطح ۳ تفسیر و علوم قرآن، مدرسه تخصصی قرآن و عترت، حوزه علمیه خراسان

حامد مصطفوی فرد

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان، کرمان، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ابوالفتوح رازی، حسین بن علی،(۱۴۰۸ق): روض الجنان و ...
  • ابن انباری، محمد بن قاسم،(۱۳۷۵ق): کتاب الاضداد، چاپ دوم، بیروت، ...
  • ابن اثیر،(۱۳۶۴ق): النهایه فی غریب الحدیث، قم، موسسه اسماعیلیان ...
  • ابن سکیت، یعقوب بن اسحاق،(۱۹۱۲م): الاضداد، المطبعه الکاثولیکیه ...
  • ابن سینا، ابوعلی حسین بن عبدالله،(۱۴۰۴ق): الشفاء (الالهیات)، قم، مکتبه ...
  • ابن عاشور، محمد بن الطاهر،(۱۹۸۴م): التحریر والتنویر، تونس، الدار التونسیه ...
  • ابنعطیه، عبدالحق بن غالب،(۱۴۲۲ق): المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، ...
  • ابن درید، محمد بن حسن،(۱۹۸۸م): جمهره اللغه، بیروت، دار العلم ...
  • ابن فارس، ابوالحسین، احمد،(۱۴۰۴ق): معجم مقاییس اللغه، قم، مکتبه الاعلام ...
  • ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم،(۱۴۱۱ق): تفسیر غریب القرآن، بیروت، دار ...
  • ازهری، ابومنصور محمد بن احمد،(بی تا): تهذیب اللغه، بیروت، دار ...
  • بیضاوی، عبدالله بن عمر،(۱۴۱۸ق): انوار التنزیل و اسرار التاویل، بیروت، ...
  • بنت الشاطی، عایشه،(۱۳۷۶ش): اعجاز بیانی قرآن، تهران، شرکت انتشارات علمی ...
  • ثعلبی، حسین بن احمد،(۱۴۲۲ق): الکشف و البیان، بیروت، دار احیاء ...
  • جعفری، یعقوب،(۱۳۷۶ش): «دشواری کلمات مترادف در قرآن»، مجله ترجمان وحی، ...
  • جوهری، اسماعیل بن حماد،(۱۴۰۷): صحاح اللغه، بیروت، دارالعلم ...
  • حویزی، عبدعلی بن جمعه،(۱۴۱۵): تفسیر نور الثقلین، چاپ چهارم، قم، ...
  • خویی، ابوالقاسم،(۱۴۳۰): البیان فی تفسیر القرآن، قم، موسسه ی احیای ...
  • دینوری، عبدالله بن محمد،(۱۴۲۴): الواضح فی تفسیر القرآن الکریم، بیروت، ...
  • راغب اصفهانی،(۱۴۱۲ق): حسین، مفردات الفاظ القرآن، بیروت، دارالقلم ...
  • ربانی، محمد حسن،(۱۳۷۹ش): «ترادف در واژه های قرآن»، پژوهش های ...
  • رضایی اصفهانی، محمد علی،(۱۳۸۷ش): منطق تفسیر قرآن ۲، قم، انتشارات ...
  • زبیدی، مرتضی،(۱۳۹۷): تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت، دارالهدایه ...
  • زرکشی، بدر الدین محمد،(۱۳۷۴): البرهان فی علوم القرآن، قاهره، دار ...
  • زمخشری، محمود بن عمر،(۱۴۰۷): الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و ...
  • سمرقندی، نصر بن محمد،(۱۴۱۶ق): تفسیر السمرقندی المسمی بحر العلوم، لبنان، ...
  • سیوطی، جلال الدین،(۱۴۰۴): الدر المنثور فی تفسیر الماثور، قم، کتابخانه ...
  • شرتونی، سعید،(۱۹۹۲): اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، بیروت، ...
  • شریعتمداری، جعفر،(۱۳۷۵): شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر ...
  • صاحب، اسماعیل بن عباد،(۱۴۱۴ق): المحیط فی اللغه، بیروت، عالم الکتاب ...
  • صدرالمتالهین، محمد بن ابراهیم شیرازی،(۱۹۸۱م): الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه ...
  • طالقانی، محمود،(۱۳۶۰ش): پرتوی از قرآن، تهران، شرکت سهامی انتشار ...
  • طباطبائی، محمد حسین،(۱۴۱۷ق): المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ پنجم، قم، ...
  • طبرسی، فضل بن حسن،(۱۳۷۲ش): مجمع البیان، چاپ سوم، تهران، ناصرخسرو ...
  • طبری، محمد بن جریر،(۱۴۱۲ق): جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، ...
  • طوسی، محمد بن حسن،(بی تا): التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، ...
  • طریحی، فخر الدین،(۱۳۷۵ش): مجمع البحرین، تهران، کتابفروشی مرتضوی ...
  • عبدالباقی، محمد فواد،(۱۴۰۸): المعجم المفهرس، بی جا، دار الجیل ...
  • عبد التواب، رمضان،(۱۳۷۶ش): مباحثی در فقه اللغه و زبان شناسی ...
  • عسکری، ابوهلال،(۱۴۰۰ق): الفروق اللغویه، بیروت، دارالافاق الجدیده ...
  • فخر رازی، محمد بن عمر،(۱۴۲۰): التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، بیروت، ...
  • فراهی، عبد الحمید،(۲۰۰۲م): المفردات القرآن، دار الغرب الاسلامی ...
  • فراهیدی، خلیل بن احمد،(۱۴۰۹): العین، چاپ دوم، نشر هجرت، قم ...
  • فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی،(۱۴۱۸): الاصفی فی تفسیر القرآن، ...
  • فیومی، احمد بن محمد،(۱۴۱۴ق): المصباح المنیر، موسسه ی دار الهجره، ...
  • قرشی، علی اکبر،(۱۳۷۱ش): قاموس قرآن، چاپ ششم، تهران، دار الکتب ...
  • قرطبی، محمد بن احمد،(۱۳۶۴ش): جامع الاحکام القرآن، تهران، ناصر خسرو ...
  • قشیری، عبدالکریم بن هوازن،(۲۰۰۰م): لطائف الاشارات، مصر، الهیئه المصریه العامه ...
  • ماتریدی، محمد بن محمد،(۱۴۲۶): تاویلات اهل السنه، بیروت، دار الکتب ...
  • مصطفوی، حسن،(۱۳۶۸ش): التحقیق فی کلمات القرآن، تهران، وزارت فرهنگ و ...
  • مطهری، مرتضی،(۱۳۷۷ش): مجموعه آثار، بی جا، صدرا ...
  • مقاتل بن سلیمان،(۱۴۲۳): تفسیر مقاتل بن سلیمان، بیروت، دار احیاء ...
  • مکارم شیرازی، ناصر،(۱۳۷۴): تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه ...
  • مکی، ابن حموش،(۱۴۲۹ق): الهدایه الی بلوغ النهایه، شارجه، جامعه الشارقه، ...
  • میبدی، احمد بن محمد،(۱۳۷۱ش): کشف الاسرار و عده الابرار، چاپ ...
  • نکونام، جعفر، «ترادف در قرآن کریم» مجله پژوهش دینی، ش۱۲ ...
  • نمایش کامل مراجع