پهنه بندی مناطق حساس به سیلاب ناگهانی در حوزه آبریز تجن براساس تجزیه و تحلیل جمع زنی (WSA) با استاده از شاخص های مورفومتریک

سیلاب های ناگهانی عمدتا تحت تاثیر عوامل فصلی هستند که بر اثر بارش های شدید ایجاد می شوند و دارای سرعت و قدرت بسیاری هستند که می توانند در مدت زمان کوتاهی تخریب های بسیاری ایجاد کنند و به همین دلیل از مخرب ترین پدیده های طبیعی هستند. در غیاب داده های هیدرولوژیکی، تحلیل مورفومتریک می تواند امکان انجام اقدامات پیشگیرانه برای کاهش خسارت احتمالی را فراهم کند. تجزیه وتحلیل جمع وزنی (WSA) که با استفاده از یک ماتریس همبستگی آماری انجام می شود یکی از روش های موثر برای درک وضعیت سیل خیزی حوزه آبریز براساس ویژگی های مورفومتریک است که در این پژوهش نیز استفاده شد و آسیب پذیری سیلاب ناکهانی منطقه مورد مطالعه در ۵ رده سامل بسیار شدید، متوسطف کم و بسیار کم تعیین شد. ترسیم شبکه زهکشی حوزه آبریز تجن با استفاده از داده های مدل ارتفاعی دیجیتال (DEM) انجام شد که بر این اساس منطقه مورد مطالعه به ۲۶ حوزه فرعی تقسیم شد و ۱۵ شاخص مورفومتریک نیز برای انجام تحلیل در هر زیر حوزه محاسبه شدند. براساس نتایج بدست آمده از این پژوهش، آسیب پذیری مقابل سیلاب ناگهانی در ۲۴.۱۷ درصد از سطح حوزه آبریز تجن که همگی در بخش پائین دست حوزه قرار دارند بسیار شدید است و ۸۶.۵ از کل جمعیت مورد مطالعه نیز در همین قسمت ساکن هستند. همچنین روانابی که در منطقه تولید می شود از طریق ۵۴۵ آبراهه به طول ۱۴۳۰.۸ کیلومتر تخلیه می شود. اختلاف ارتفاع در منطقه مورد مطالعه به ۳۷۳۰ متر می رسد که بلندترین نقطه ۳۷۲۰ متر (TAJ ۲۵) و پست ترین نقطه ۱۰- متر (TAJ ۵ ) ارتفاع دارد. همچنین تمام زیرحوزه های منطقه مورد مطالعه دراز هستند که باعث می شود زمان تمرکز جریان ها بالا باشد.

کلیدواژه ها:

سیلاب ناگهانی ، تجن ، خصوصیات ژئومورفولوژیک ، شاخص های مورفومتریک ، تجزیه و تحلیل جمع زنی