بهبود رشد و عملکرد میوه هندوانه با استفاده از قارچ مایکوریزا و سالیسیلیک اسید در رژیم های مختلف آبیاری

در مناطق خشک و نیمه خشک، کمبود آب اصلی ترین محدودیت در تولید محصولات کشاورزی است. هدف از انجام این مطالعه بررسی اثر قارچ مایکوریزا و سالیسیلیک اسید بر عملکرد و کیفیت هندوانه تحت تنش خشکی بود. برای این منظور آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل با سه تکرار در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و به صورت تجزیه مرکب طی دو سال انجام شد. تیمار آبیاری در سه سطح۱۰۰%، ۸۰% و ۶۰%  نیاز آبی به عنوان عامل اصلی در کرت های اصلی قرار گرفتند. تیمار قارچ مایکوریزا در دو سطح بدون کاربرد و مخلوط با خاک زراعی (مقدار ۲۰ گرم در هر مترمربع) به همراه تیمار سالیسیلیک اسید به شکل محلول پاشی در سه سطح (صفر، ۵۰ و ۱۰۰ میلی گرم بر لیتر) به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی قرار گرفتند. بیشترین مقدار پرولین و آنزیم های پراکسیداز و کاتالاز در تیمار آبیاری ۶۰% ثبت شد. در بررسی اثرات متقابل تیمار آبیاری و سالیسیلیک اسید مشخص شد، با افزایش تنش خشکی میزان نشت یونی به طور معنی داری افزایش یافت، ولی صرف نظر از تیمار آبیاری با کاربرد سالیسیلیک اسید مقدار نشت یونی کاهش یافت. کمترین میزان نشت یونی در تیمار ۱۰۰ میلی گرم بر لیتر سالیسیلیک اسید در هر سه تیمار آبیاری ثبت شد، با استفاده از قارچ مایکوریزا میزان نشت یونی به طور معنی داری کاهش یافت. بیشترین و کمترین مقدار مواد جامد محلول کل به ترتیب در تیمار آبیاری ۸۰% و ۱۰۰% ثبت شد. بیشترین مقدار مواد جامد محلول با کاربرد قارچ مایکوریزا به دست آمد که نسبت به عدم کاربرد آن ۸/۸۸ % فزایش نشان داد. تیمارهای ۵۰ و ۱۰۰ میلی گرم بر لیتر سالیسلیک اسید به ترتیب به طور معنی داری باعث افزایش ۶/۷۰% و ۱۱/۲%  مواد جامد محلول کل نسبت به شاهد شد. کمترین مقدار عملکرد در ترکیب تیمار آبیاری ۶۰% و عدم کاربرد قارچ مایکوریزا به دست آمد که نسبت به شاهد ۵۱/۵۶% کاهش نشان داد. بر اساس نتایج مشخص شد که صرف نظر از تیمار آبیاری، کاربرد قارچ مایکوریزا موجب افزایش معنی داری عملکرد نسبت به عدم کاربرد آن شد، به طوری که بیشترین میزان عملکرد در ترکیب تیمار آبیاری ۱۰۰% و کاربرد قارچ مایکوریزا به دست آمد که نسبت به شاهد فاقد مایکوریزا، ۲/۰۹% درصد افزایش نشان داد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که در شرایط کمبود آب با استفاده از قارچ مایکوریزا به عنوان کود زیستی و سالیسیلیک اسید به عنوان یک تنظیم کننده رشد گیاهی می توان اثرات مخرب تنش خشکی را کاهش داد و به عنوان یک راهکار در مناطق تولید هندوانه به منظور افزایش عملکرد و کیفیت هندوانه توصیه نمود.

کلیدواژه ها:

Proline ، Drought stress ، Catalase and peroxidase ، Crimson sweet ، پرولین ، تنش خشکی ، کاتالاز و پراکسیداز ، کریمسون سوییت