ارزیابی عملکرد علوفه خشک و پروتئین خام، رقابت و شاخص های سودمندی در کشت مخلوط گیاهان بقولات علوفه ای یکساله با جو در شرایط دیم استان زنجان

به منظور ارزیابی سودمندی کشت مخلوط گیاهان علوفه ای یکساله خلر، نخود علوفه ای، ماشک گل خوشه ای و ماشک مجاری با جو در دو نسبت کشت ۳:۱ و ۱:۱ آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۱۳ تیمار و چهار تکرار به مدت دو سال (۹۰-۱۳۸۸) در شرایط دیم خدابنده در استان زنجان انجام شد. تجزیه واریانس مرکب داده نشان داد که اثر تیمارها بر عملکرد ماده خشک، پروتئین خام و نسبت برابری زمین در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. بیشترین مقدار علوفه خشک ( ۴۶/۶ تن در هکتار) و پروتئین خام ( ۵۴/۰ تن در هکتار) به ترتیب از کشت خالص جو و نسبت کشت ۷۵% نخود علوفه ای+ ۲۵% جو حاصل شد. مقادیر زیاد جزء جو در ضریب نسبی تراکم ( ۸۵/۴ تا۹۶/۲ = KB ) غالب بودن این گیاه را در رقابت بین گونه ای با گیاهان بقولات علوفه ای نشان داد. بین تیمارهای مخلوط نسبت کشت ۷۵% نخود علوفه ای + ۲۵% جو به دلیل کسب بیشترین مقادیر عملکرد پروتئین خام ( ۵۴/۰ تن در هکتار )، نسبت برابری زمین (۱۱/۱)، شاخص بهره وری سیستم ( ۹۲/۲ )، ضریب تراکم نسبی ( ۵۵/۱ ) و شاخص مزیت پولی ( ۷/۷۲+ ) مناسب ترین گیاه و نسبت کشت برای شرایط دیم استان زنجان توصیه می شود.

کلیدواژه ها:

خلر ، نخود علوفه ای ، ماشک گل خوشه ای ، ماشک مجاری و نسبت برابری زمین