هستی شناسی «جامعه»؛ مستنبط از هستی شناسی کم منفصل (با تاکید بر مقایسه آراء آیت الله مصباح یزدی و علامه طباطبایی)

پرسش از وجود جامعه مبتنی بر اندیشه های فلسفی مختلف، پاسخ های متنوعی می یابد. در این مقاله مبتنی بر تبیین حکمی کم منفصل(عدد) در صدد پاسخ به این پرسشیم. داده ­های مقاله با روش اسنادی جمع­آوری شده و تحلیل داده­ها، مبتنی بر روش قیاسی-برهانی است. آیت الله مصباح عدد را در زمره معقولات ثانویه فلسفی می داند که وجود خارجی ندارد و علامه طباطبایی عدد را در زمره اعراض و مفاهیم ماهوی می داند. رویکرد علامه در قبال کم منفصل، مسیری برای اثبات وجود حقیقی جامعه خواهد گشود؛ چه آن­که ایشان معتقد به وجود خارجی عدد است و لذا مبتنی بر نظر ایشان، جمع افراد در خارج منتهی به وجود حقیقی جدیدی می­شود که بر پایه تعداد آن جمع هویت می­یابد. اما مبتنی بر رویکرد آیت الله مصباح یزدی در قبال عدد، وجود جامعه از یک امر ذهنی فراتر نمی رود. تحلیل حکمی از عدد اگرچه برای هستی­شناسی جامعه راه­گشاست، اما ظرفیت آن برای پاسخ به بسیاری از موضوعات جامعه­ شناختی محدود است و لذا این مدخل فلسفی در کنار سایر مداخل فلسفی می­تواند نظریه حکمی جامع­الاطرافی در هستی­شناسی اجتماعی رقم زند.

کلیدواژه ها:

کم منفصل ، عدد ، هستی شناسی جامعه ، علامه طباطبایی ، آیت الله مصباح یزدی