نقش عقل گرایی معتزله در شکوفایی و توسعه تمدن اسلامی عصر عباسی

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 246

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_MAZHB-10-19_011

تاریخ نمایه سازی: 10 آبان 1402

چکیده مقاله:

بی تردید تمدن اسلامی عصر عباسیان را می توان یکی از مهم ترین و باشکوه ترین دوره های تمدن اسلامی نامید که برخاسته از عواملی بود که مذهب معتزله با ترویج عقل گرایی در مباحث علمی نقش مهم و سازنده ای در آن ایفا کرد.این نوشتار بر اساس روش توصیفی تحلیلی، نخست از رابطه معتزله و حکومت عباسیان و نفوذ متکلمان معتزلی در دربار عباسی و برخورداری از قدرت سیاسی خلفا سخن می گوید؛ سپس زمینه های عقل گرایی معتزلیان را بیان می کند و با عوامل اثرگذاری معتزله در شکوفایی و توسعه تمدن اسلامی عصر عباسی کلام را ادامه می دهد و آنها را در مناظرات علمی، تعامل با اندیشمندان غیرمسلمان، ایجاد و توسعه مراکز علمی و فرهنگی و تدوین و توسعه جایگاه عقل در کلام اسلامی می شمارد که در ترویج عقل استدلالی در جامعه اسلامی دوره عباسی نقش آفرینی کردند و شکوفایی و توسعه تمدن آن دوران را با ترویج عقل گرایی به ارمغان آوردند.

نویسندگان

سید حسن قریشی کرین

استادیارگروه تاریخ دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

سیدحسین موسی پور

دانشجوی دکتری رشته مدرسی معارف، گرایش تاریخ و تمدن اسلامی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

محمد طاهر یعقوبی

استادیار گروه تاریخ فرهنگ و تمدن، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

یزدان فرخی

دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن ابی الوفاء، ابومحمد عبدالقادر بن محمد [بی تا]؛الجواهر المضیئه ...
  • ابنجوزی، سبط (۱۴۱۳ ق)؛المنتظم؛ بیروت:دار الکتب علمیه ...
  • ابن مرتضی، احمد بن یحیی [بی تا]؛طبقات المعتزله؛ بیروت: دارالمکتبه ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم (۱۴۱۴ ق)؛لسان العرب؛ چ سوم، ...
  • ابنندیم، محمد بن اسحاق (۱۴۱۷ ق)؛الفهرست؛ المحقق: ابراهیم رمضان؛چ دوم، ...
  • اسلامی فرد، زهرا (۱۳۸۹)؛تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام؛چ اول، قم: ...
  • اشعری، ابوالحسن علی بن اسماعیل (۱۴۰۰ ق)؛مقالات الاسلامیین و اختلاف ...
  • بغدادی، عبدالقاهر (۱۳۴۴)؛الفرق بین الفرق؛، ترجمه:محمدجواد مشکور؛ تهران: امیر کبیر ...
  • بوازار، مارسل (۱۳۵۸)؛اسلام و حقوق طبیعی انسان؛ ترجمه: محسن مویدی؛ ...
  • پاینده، ابوالقاسم (۱۳۷۶)؛تاریخ سیاسی اسلام؛ چ نهم، تهران: جاویدان ...
  • حلبی، علی اصغر (۱۳۸۲)؛تاریخ و تمدن در اسلام (بررسی هایی ...
  • (۱۳۷۶)؛تاریخ علم کلام در ایران و جهان؛چ دوم، تهران: انتشارات ...
  • خیاط، عبدالرحیم بن محمد (۱۹۸۱)؛ الانتصار؛ بیروت: دار قابس ...
  • دورانت، ویل (۱۳۶۵)؛تاریخ تمدن؛ ترجمه: احمد آرام و همکاران؛ تهران: ...
  • (۱۳۶۸)؛درآمدی بر تاریخ و تمدن؛ ترجمه: احمد بطحائی؛ چ دوم، ...
  • دهخدا، علی اکبر (۱۳۷۱)؛لغت نامه دهخدا؛جلد دهم، تهران: انتشارات دانشگاه ...
  • دینوری، احمد بن داود (۱۳۷۱)؛اخبار الطوال؛ مترجم: محمود مهدوی دامغانی؛ ...
  • ربانی گلپایگانی،علی(۱۳۸۷)؛درآمدی بر علم کلام؛ قم: انتشارات دار الفکر. ...
  • (۱۳۷۷)؛فرق و مذاهب کلامی؛ قم: دفتر تحقیقات و تدوین کتب ...
  • رضایی، فریدون (۱۳۹۴)؛ «مبانی نظری تمدن اسلامی در قرآن و ...
  • زیدان، جرجی (۱۳۷۴)؛ تاریخ تمدن اسلام؛ ترجمه: علی جواهرکلام؛چ هفتم، ...
  • زرین کوب، عبدالحسین (۱۳۶۲)؛ کارنامه اسلام؛ تهران: امیر کبیر ...
  • سبحانی، جعفر (۱۳۸۷)؛ فروغ ابدیت؛ چ بیست وهفتم، قم: بوستان ...
  • سجادی، سیدجعفر (۱۳۷۳)؛فرهنگ معارف اسلامی؛ چ سوم، تهران: انتشارات دانشگاه ...
  • شبلی نعمانی، محمد (۱۳۸۶)؛تاریخ علم کلام؛ ترجمه: سیدمحمدتقی فخرداعی؛چ اول، ...
  • شهرستانی، محمد بن عبدالکریم (۱۴۱۵ ق)؛الملل و النحل؛چ چهارم، بیروت: ...
  • (۱۳۶۴)؛ الملل و النحل؛ چ سوم، قم: الشریف الرضی ...
  • شیخ الاسلامی، اسعد (۱۳۶۳)؛تحقیقی در مسائل کلامی از نظر متکلمان ...
  • صابری، حسین (۱۳۸۳)؛تاریخ فرق اسلامی؛ چ پنجم، تهران: سازمان مطالعات ...
  • صدرالمتالهین، محمد بن ابراهیم (۱۳۷۸)؛المظاهرالالهیهفی اسرارالعلومالکمالیه؛ تهران: بنیاد حکمت صدرا ...
  • ضیف، شوقی [بیتا]؛العصر العباسی الاول؛ قاهره: دارالمعارف بمصر. ...
  • [بی تا]؛ تاریخ الادب العربی؛ قم: ذوی القربی ...
  • طبرسی، فضل بن حسن [بی تا]؛الاحتجاج؛ ترجمه: مازندرانی؛ تهران: نشر ...
  • طقوش، محمدسهیل (۱۳۹۴)؛دولت عباسیان؛ مترجم: حجت الله جودکی با اضافاتی ...
  • معتزلی،الخیاط (۱۹۸۱م)؛کتاب الانتصار؛ بیروت: دار قابس ...
  • عارف، احمد عبدالله (۱۴۰۷)؛الصله بین الزیدیه و المعتزله، دراسه کلامیه ...
  • فراهیدی، خلیل بن احمد (۱۴۰۹)؛کتاب العین؛ قم: نشر هجرت ...
  • فوقیه، حسین محمود (۱۳۹۷)؛الابانه عن اصول الدیانه؛الطبعه الاولی،القاهره: دارالانصار ...
  • قبادپور جهان آباد، علی فتح (۱۳۸۴)؛«بررسی حیات فکری معتزله در ...
  • قرشی، سیدعلی اکبر (۱۴۱۲)؛قاموس قرآن؛ تهران: دارالکتب الاسلامیه ...
  • کاشفی، محمدرضا (۱۳۸۷)؛ تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی؛ قم: مرکز ...
  • کسائی، نورالله (۱۳۶۳)؛مدارس نظامیه و تاثیرات علمی و اجتماعی آن؛چ ...
  • گوهریان، کورش (۱۳۸۵)؛«مدیریت آموزشی در مدارس اسلامی با تکیه بر ...
  • لوبون، گوستاو (۱۳۴۷)؛تمدن اسلام وعرب؛ مترجم:سیدهاشم حسینی؛ تهران: کتابفروشی اسلامیه ...
  • متز، آدام (۱۳۷۷)؛تمدن اسلامی در قرن چهارم یا رنسانس اسلامی؛ ...
  • مشکور، محمدجواد (۱۳۷۶)؛سیر کلام در فرق اسلامی؛چ اول، تهران: انتشارات ...
  • مکی، محمدکاظم (۱۳۹۳)؛تمدن اسلامی در عصر عباسیان؛ ترجمه: محمد سپهری؛ ...
  • موسوی صدیق، سیدابوالفضل (۱۳۹۰)؛ «بررسی علل و پیامدهای گرایش خلفای ...
  • منتظرالقائم، اصغر (۱۳۹۵)؛ تاریخ امامت؛ تهران: نشر معارف ...
  • ولوی، علی محمد (۱۳۶۷)؛ تاریخ علم کلام و مذاهب اسلامی؛ ...
  • یعقوبی، احمد بن علی بن یعقوب (۱۹۶۰)؛التاریخ العقوبی؛ بیروت: [بی ...
  • نمایش کامل مراجع