بررسی تاثیر نیتروژن و متانول بر شاخص های رشد، عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه سیاه دانه (.Nigella sativa ) تحت تنش خشکی

برای بررسی واکنش های رشدی و عملکرد گیاه به نیتروژن و متانول تحت تنش خشکی آزمایش کرت های دوبار خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با ۳ تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سال زراعی ۱۳۹۹-۱۳۹۸ انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش آبیاری با ۴ سطح (شاهد بدون تنش، آبیاری در زمان ۸۰ درصد، ۶۰ درصد و ۴۰ درصد ظرفیت زراعی خاک) در کرت های اصلی، نیتروژن با ۴ سطح (شاهد، ۳۰، ۶۰ و ۹۰ کیلوگرم در هکتار) در کرت های فرعی و متانول با ۳ سطح (صفر، ۱۰ و ۳۰ درصد) در کرت های فرعی فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که با افزایش تنش آبیاری شاخص های رشد و عملکرد گیاه کاهش یافت، در-حالی که با افزایش غلظت نیتروژن و متانول شاخص های رشد و عملکرد افزایش پیدا کرد. برهم کنش کاربرد ۱۰ درصد متانول و ۳۰ کیلوگرم در هکتار نیتروژن، ارتفاع و طول ریشه را به میزان ۹ و ۱۶ درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش داد. همچنین برهم کنش سه گانه تیمارهای آبیاری شاهد، کاربرد ۳۰کیلوگرم در هکتار نیتروژن و ۱۰ درصد متانول، سرعت رشد محصول را ۱۷.۴۴ درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش داد. کاربرد سطوح بالای نیتروژن و متانول تحت تنش شدید باعث کاهش میزان عملکرد دانه گردید. بطور کلی نتایج نشان داد که برهم کنش سه گانه تیمارهای بدون تنش آبیاری، کاربرد ۹۰ کیلوگرم در هکتار نیتروژن و کاربرد ۱۰ درصد متانول سبب افزایش معنی دار (۳.۶ درصد) عملکرد دانه شد که با توجه به اهمیت و ارزش اقتصادی گیاه سیاه دانه در صنایع دارویی کاربرد این تیمار برای تولیدکنندگان این گیاه توصیه می گردد.

کلیدواژه ها:

تنش محیطی ، سرعت رشد محصول ، صفات مورفولوژیک ، عملکرد دانه