سی و نه سال تولید علم ایران در حوزه ژئوفیزیک

تولیدات علمی حوزه ژئوفیزیک همانند سایر رشته های علمی بخشی از تولیدات علمی کشور را تشکیل می دهد. هدف این پژوهش، شناخت بهتر وضعیت تولیدات علمی رشته ژئوفیزیک است. روش پژوهش حاضر پیمایشی تحلیلی با رویکرد علم­سنجی است. جامعه پژوهش تولیدات علمی ایران از نوع مقاله در حوزه ژئوفیزیک در پایگاه اطلاعاتی استنادی اسکوپوس تشکیل دادند. اطلاعات کتاب شناختی ۱۹۹۶مقاله به همراه چکیده و ماخذ آن از پایگاه استخراج شد. برای ترسیم نقشه موضوعی از نرم افزار (NWB) Network workbench tool استفاده و سایر داده ها به صورت دستی استخراج شد. نتایج نشان داد که روند رشد مقاله ها در رشته ژئوفیزیک در بازه زمانی ۱۹۷۵-۲۰۱۳ صعودی و مطلوب و دارای نرخ رشد ۶۶/۱۰ بوده است. سهم ایران در تولیدات علمی ژئوفیزیک نسبت به تولیدات جهانی ۶۵/۰ درصد بود، به طوری که رتبه ۳۰ را به خود اختصاص داد. ریاحی از دانشگاه تهران، عطایی از دانشگاه شاهرود پرتولیدترین نویسندگان بودند. دانشگاه تهران و دانشگاه آزاد اسلامی بیشترین تولیدات ژئوفیزیک را داشتند. بیشترین مقاله های ژئوفیزیک در مجله تخصصی موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران منتشر شد. الگوی نویسندگی سه و بیش از سه از بیشترین فراوانی برخوردار بود. شاخص همکاری بین نویسندگان حوزه ژئوفیزیک ۶۱/۲ است و تعداد مقاله های تک نگارنده بسیار کم بود. ۵۹ کشور جهان در تولید مشترک با ایران سهیم و بیشترین مشارکت کنندگان کشورهای ایالات متحد امریکا، انگلیس و فرانسه بودند. مشخص شد بیشتر مقاله های حوزه ژئوفیزیک در مقوله مشاهدات ژئوفیزیکی، ابزارها و روش­ها قرار داشتند و ۵۳۰۴ موضوع به دست آمد. موضوعات ایران، زاگرس، شبکه عصبی مصنوعی، منطق فازی، تهران، وارون سازی، نشانگرهای لرزه ای، شبیه سازی، و مقاومت سنجی، از موضوعاتی بودند که بیشترین فراوانی را داشتند.

کلیدواژه ها:

علم سنجی ، ژئوفیزیک ، تولیدات علمی ، پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس ، ایران