بررسی بی هنجاری اقلیمی ایران در آبان ماه ۱۳۹۰ از دیدگاه دینامیک بزرگ مقیاس

بر اساس آمارهای سازمان هواشناسی ایران به نقل از گزارش انجمن هواشناسی آمریکا در بررسی وضعیت اقلیم جهان در سال ۲۰۱۱، بخش بزرگی از کشور در پاییز ۲۰۱۱ دارای مقادیر چشم گیر بی هنجاری منفی دما همراه با بی هنجاری مثبت بارش نسبت به میانگین های اقلیم شناختی در دوره ۱۹۶۰ تا ۲۰۱۰ میلادی بوده است. سهم عمده در شکل گیری این بی هنجاری ها را حاکمیت یک دوره بلند سرما همراه با بارش در بخش های گسترده ای از کشور در آبان ماه ۱۳۹۰ داشته است. با استفاده از داده های بازتحلیل روزانه NCEP/NCAR، میانگین برخی کمیت های هواشناختی مهم و هم چنین جمله های معادله انرژی جنبشی پیچکی در این ماه با میانگین های اقلیم شناختی متناظر برای دوره بلندمدت ۲۰۱۰-۱۹۵۰ مقایسه شده است. نتایج نشان از حاکمیت دو بندال پی درپی در دوره مورد مطالعه، هر کدام با پشته مرکزی روی اروپا و ناوه هایی روی اطلس و غرب آسیا دارد. قوی-تر شدن و گسترش مداری و نصف النهاری جت جنب حاره ای و هم راستایی آن با جت مسیر توفان اطلس در این دوره نیز سبب افزایش انرژی جنبشی پیچکی در منطقه اطلس، شمال آفریقا و ایران شده است. از دیدگاه انرژی، وجود بی هنجاری منفی تولید و تبدیل کژفشار و بی هنجاری مثبت همگرایی شار کل و شار آزمینگرد روی منطقه ایران نشان دهنده آن است که در آبان ماه ۱۳۹۰ ایران گیرنده قوی انرژی جنبشی پیچکی گسیل شده از سوی دریاهای مدیترانه و سرخ بوده است.

کلیدواژه ها:

دینامیک بزرگ مقیاس ، بی هنجاری ، بندال ، تولید کژفشار ، همگرایی شار کل ، شار آزمینگرد