بررسی کانیشناسی و شیمی کانیها در لیستونیتهای طلادار هنگران، مجموعه افیولیت ملانژی- فلیشی خاور ایران

گستردگی لیستونیت در برخی نقاط جهان قابل توجه است و در ایران به خصوص در مجموعه افیولیت ملانژی- فلیشی شرق، پراکندگی لیستونیت با تمرکزی بالا خودنمایی میکند. در مجموعه افیولیت ملانژی مذکور گسترش رخنمون های لیستونیتی درجنوب مختاران نقشه 1:15000 هنگران بهتر مشاهده میشود(شکل 1). لیستونیت ها را در هنگران به لحاظ سنگ شناسی به چهار دسته اصلی می توان تقسیم نمود: -1 سیلیسی- سولفیدی 2- سیلیسی غیر سولفیدی 3- کربناته-سیلیسی 4- کربناته. دگرسانیهای غالب در منطقه شامل سیلیسی، لیمونیتی، گوتیتی، هماتیتی و به مقدار کم آرژیلیکی میباشد و جهت پیجویی طلا بایستی به بخشهای سیلیسی و دگرسانیهای متعاقب آن توجه نمود. خاستگاه فلزات پایه و گرانبهایی همچون طلا، نقره، مس، جیوه، آرسنیک، احتمالا سنگ های دگرسان شده در منطقه شامل مافیکها و الترامافیکهای سرپانتینی شده، میباشد. فلزات مذکور از سنگهای متامورف شده توسط سیال هیدروترمال حمل شدهاند و با پیشرفت دگرگونی ناحیهای، کمپلکسهای سولفیدی (فرمول در متن اصلی مقاله) کربناتی (فرمول در متن اصلی مقاله) و کلرینی (CL-) در سیال هیدروترمال تشکیل شده و این کمپلکسها حمل فلزات مذکور را دارا بودهاند. در بخشهای برش خورده و گسلی با کاهش دما و فشار و تغییر شرایط فیزیکوشیمیایی (Eh-PH کمپلکسهای مذکور شکسته شده و طلا ، نقره و دیگر فلزات پایه در محل درزه و شکافها نهشته شدهاند. لازم به ذکر است نهشتگی سیلیس در مرحله آخر رسوبگذاری از محلول کانهدار صورت میگیرد و مجموعه کربناته- سیلیسی(لیستونیت کربناته - سیلیسی) را تشکیل خواهد داد. نتایج حاصل از دادههای آنالیز نقطهای نشان داده سولفیدهای موجود در لیستونیتهای هنگران عمدتا پیریت و مارکاسیت هستند. پیریت به صورت دانههای یوهدرال مربعی دیده میشود و دارای مقادیر ناچیزی Ni,As,Co,Cr و Au میباشد و اکثرا به مارکاسیت تبدیل شده است. مارکاسیت به صورت بلورهای کشیده یافت میشود و میزان نیکل آن از پیریت کمتر است. وجود کانی براوویت با زونینگ واضح که در اثر تغییرات متناوب نیکل میباشد در لیستونیتهای هنگران، نشان دهنده تغییرات فیزیکوشیمیایی مداوم درسیال هیدروترمال است. کربناتهای غالب، دولومیت و منیزیت میباشد و نتایج آنالیز نقطه ای حاکی از بالاتر بودن میزان دولومیت نسبت به منیزیت است. در حین دگرسانی سنگ الترامافیک توسط سیال هیدروترمال، نوعی جانشینی سیلیکاتها با مینرالهای فرومنیزین دار صورت میگیرد و از جمله سیلیکاتهای بوجود آمده موسکوویت است که در مقاطع تهیه شده به ندرت مشاهده میشود. نتایج مطالعات پتروگرافی، مینرالوگرافی و آنالیز تقطهای در نمونههای تهیه شده نشان داده است که قدیمیترین فازهای بوجود آمده، کربناتها و سولفیدها(پیریت) میباشند. کوارتز که اغلب بصورت رگچههای سیلیسی مشاهده میشود و کانیهای ثانویه(حاصل ازدگرسانی کربناتها و سولفیدها) جزء فازهای تأخیری محسوب میگردند.