عوامل دینامیکی موثر بر بارش سنگین برف در تهران: مطالعه موردی

رویدادهای بارش سنگین اغلب باعث به وجود آمدن خسارات جانی و مالی جبران ناپذیر می شوند. از این رو توانایی و امکان پیش بینی صحیح وقوع این رویدادها برای سازمان های هشدار سریع کشورهای مختلف بسیار مهم است. کاربست روش جداسازی عامل ها در مطالعه رویدادهای بارش سنگین ضمن اینکه امکان تفکیک و بررسی دینامیکی عوامل وردسپهر زبرین و زیرین را در یک نمونه واقعی می دهد، تخمینی کمی نیز از سهم تعاملی و خالص هریک از عوامل فراهم می سازد. یکی از این عوامل، نفوذ زبانه ای از هوا با مقادیر بزرگ تاوایی پتانسیلی (PV) مثبت، موسوم به کشانه PV، از عرض های بالا درپوشن سپهر به عرض های پایین تر در وردسپهر است که موجب کاهش پایداری ایستایی در وردسپهر و شکل گیری همرفت می شود. بررسی تاثیر این عامل مهم بر میدان های هواشناختی با کاربست فن وارون سازی تاوایی پتانسیلی صورت می گیرد. از دیگر عوامل مهم، اثر کوهستان است که چگونگی این اثر بستگی به آن دارد که جریان هوا به وسیله مانع، سد شود یا از آن عبور کند. در این پژوهش، با استفاده از داده های بازتحلیل ERA-Interim و مدل پیش بینی عددی میان مقیاس WRF، تاثیر چهار عامل شامل بی هنجاری PV ترازهای زبرین (کشانه PV) و میانی وردسپهر و دو رشته کوه البرز و زاگرس در رویداد بارش سنگین برف منطقه تهران در روز ششم ژانویه ۲۰۰۸ مطالعه و ارزیابی شده است. نتایج نشان می دهد که در بارش این روز کشانه PV با ۵/۷۶ درصد دارای بیشترین تاثیر بوده و پس از آن سهم مشارکت رشته کوه البرز قرار دارد و اثر رشته کوه زاگرس و بی هنجاری PV تراز میانی وردسپهر ناچیز است.

کلیدواژه ها:

بارش سنگین ، تاثیر کوهستان ، روش جداسازی عامل ها ، کشانه تاوایی پتانسیلی ، منطقه تهران ، وارون سازی تاوایی پتانسیلی