افلاطون در آستانه دوران مدرن: پدران افلاطون پژوهی مدرن از فیچینو تا ماربورگی ها

گرچه افلاطون همواره در تاریخ فلسفه محترم بوده، روند کلی فلسفه تا ابتدای دوران مدرن ارسطویی است. حتی نوافلاطونیان نیز، به استثنای فلوطین، کمابیش به شیوه ارسطویی می نوشتند و نوشته های او را بیش از افلاطون تفسیر کرده اند. میزان اطلاع فیلسوفان از افلاطون اصیل یا تاریخی نیز بسیار اندک بود؛ نه تنها نوشته های افلاطون از گذرگاه نوافلاطونیان به ایشان رسیده و از اینها هم ترجمه های کمی در دسترس بود، که حتی شیوه فهم افلاطون نیز نوافلاطونی بود. فیچینو نخستین کسی بود که در دوران رنسانس برای احیای افلاطون کوشید. با این حال کوشش او اثر تفسیری چندانی نداشت. احیای واقعی افلاطون در قرن هجدهم و آلمان رخ داد. درباره این نوزایی اطلاع چندانی در زبان فارسی وجود ندارد، تنها ممکن است بدانیم که شلایرماخر نیز از کسانی بود که به ترجمه افلاطون دست زدند. اما اینکه از فیچینو تا شلایرماخر چه بر سر افلاطون پژوهی آمد دانسته نیست. حتی آگاهی اندکی در دست است درباره جایگاه واقعی شلایرماخر در افلاطون پژوهی و اینکه چه فرآیندی به افلاطون شلایرماخر انجامید. مقاله حاضر به موضوع افلاطون پژوهی تا دوران افلاطون شناسان رمانتیک می پردازد. با عزیمت از این برداشت که اندیشه های ناب فلسفی در خلاء زاده نمی شوند، بلکه مرهون زمانه خود اند، می کوشیم به بررسی نخستین آغازگاه های افلاطون پژوهی بپردازیم؛ به کسانی که میراث مساعی شان سنگ بنای افلاطون پژوهی مدرن شد. درینجا سیر افلاطون پژوهی تا روزگار رمانتیک ها را بررسی خواهیم کرد و می کوشیم ببینیم چه چیزهایی تفسیر مدرن ها یا مدرن های متقدم را از تفسیرهای سنتی متمایز کرده است و چه عزیمت گاه هایی شکل دهنده افلاطون پژوهی مدرن بوده است.

کلیدواژه ها:

افلاطون پژوهی ، آموزه های نانوشته ، اگزوتریک-ازوتریک ، فیچینو ، بروکر ، تیدمان ، تنمان