تجزیه الگوی اثر متقابل ژنوتیپ و محیط های زراعی برای عملکرد دانه در گندم با استفاده از روش چند متغیره AMMI

این مطالعه به منظور بررسی الگوی آثار متقابل ژنوتیپ و محیط برای عملکرد دانه ۱۰ رقم گندم در ۸ محیط (ترکیب دو تیمار کود نیتروژن و چهار رژیم آبیاری) انجام شد. تجزیه آثار افزایشی جمع پذیر (تجزیه واریانس) و آثار متقابل ضرب پذیر (تجزیه به مولفه های اصلی) نشان داد که آثار ژنوتیپ، محیط و اثر متقابل بین آنها بسیار معنی دار بود و سه مولفه اول ۸۹ درصد از مجموع مربعات اثر متقابل را توجیه نمودند. بای پلات اولین مولفه اصلی و میانگین عملکرد دانه برای ژنوتیپ ها و محیط ها مشخص نمود که ارقام پیشتاز و مغان۱ با دارا بودن عملکرد دانه بالا از پایداری بیشتری برخوردار بودند. نمودارهای تجزیه الگوی واکنش ژنوتیپی ترسیم شده براساس دو مولفه اول و معنی دار مدل برای ژنوتیپ ها و محیط ها و همچنین تجزیه خوشه ای براساس آماره های پایداری مدل AMMI۳ شامل SIPC۳ و EV۳ نشان داد که رقم پیشتاز دارای واکنش پایداری عمومی بود و با دارا بودن عملکرد دانه بیش از میانگین همه ژنوتیپ ها به عنوان یک واریته دارای سازگاری عمومی شناخته شد. رقم خزر رتبه دوم پایداری را به خود اختصاص داد که به علت داشتن عملکرد در حد میانگین، رقمی با سازگاری عمومی متوسط بود. ارقام الوند، سبلان، مغان۱، فلات و داراب نیز پایداری ضعیفی داشتند. ارقام سرداری و امید با عملکرد پایین تر از میانگین به عنوان ارقام ناپایدار شناخته شدند. همچنین مشاهده شد که محیط های مورد ارزیابی همگی در ایجاد اثر متقابل سهم داشتند.