بررسی تراکم معدنی استخوانی و عوامل مرتبط در بیماران مبتلا به تالاسمی ماژور و اینترمدیا

سابقه و هدف: استئوپنی و استئوپورز از عوارض شناخته شده و شایع کم خونی ارثی بتا تالاسمی است. به منظور بررسی فراوانی و عوامل خطر این عارضه و همچنین بررسی مجدد بیمارانی که درمان هایی دریافت کرده بودند این مطالعه در بیماران مراجعه کننده به بخش تالاسمی بیمارستان بوعلی سینا ساری انجام شد. مواد و روش ها: مطالعه به روش مرور پرونده ها انجام گردید. خصوصیات دموگرافیک بیماران، داروهای مصرفی، متوسط هماتوکریت ۵ سال قبل و نتیجه تراکم معدنی استخوان استخراج و ثبت شد. برای مقایسه از Z Score تراکم معدنی استخوان با روش DEXA در نواحی مهره های کمری و گردن استخوان ران استفاده شد. یافته ها: از ۱۲۵ بیماری که سنجش تراکم معدنی استخوان در آن ها انجام شده بود ۷۳ نفر(۵۸ درصد) تالاسمی ماژور و بقیه اینترمدیا بودند. بر اساس امتیاز Z Score ، ۱۷ درصد طبیعی، ۶۱ درصد استئوپنیک و ۱۷ درصد استئوپروتیک بودند. همبستگی سن با کمبود تراکم معدنی استخوان معنی دار بود (۰۰۰/۰p<) و به ازای هر سال ۷ درصد از تراکم استخوان کاسته می شد. تراکم استخوانی مهره های کمری در مردان پایین تر بود (۰۰۱/۰p<). همبستگی منفی معنی دار بین تراکم معدنی استخوان و متوسط هماتوکریت ۵ سال قبل دیده شد (۰۰۵/۰p<). همبستگی معنی دار بین شدت استئوپنی با سن شروع ترانسفوزیون دیده نشد. بیماران اینترمدیا تراکم معدنی استخوان پایین تری داشتند. علی رغم مصرف کلسیم و ویتامین D و کلسیتریول و بیسفوسفونات در بیمارانی که در بررسی اول تراکم معدنی استخوان کمتر از ۵/۲- داشتند، وضعیت تراکم بهتر نشده بود و در قسمت فمور بیماران ماژور این وضعیت بدتر شده بودند (۰۰۱/۰p<). استنتاج: با توجه به فراوانی بالای استئوپنی و استئوپورز در بیماران مطالعه حاضر، سنجش تراکم معدنی استخوان و باید در بررسی های معمول بیماران قرار داشته باشد. درمان های انجام شده به دلیل کافی نبودن یا عدم تبعیت بیمار موثر نبوده و شاید درمان جدی تر مانند بیسفوسفونات تزریقی یا خوراکی با مقدار بالاتر لازم باشد

کلیدواژه ها:

Major beta-thalassemia ، intermedia ، oteopenia-osteoporosis-bone mineral density- DEXA ، بتا تالاسمی ماژور ، اینتر مدیا ، استئوپنی ، استئوپورز ، تراکم معدنی استخوان