بررسی میزان فلزات سنگین (کروم- کادمیوم- سرب) در آب آبیاری و برنج رقم طارم تولیدی مزارع شهرهای مرکزی استان مازندران

سابقه و هدف: آلودگی خاک ها و محیط های آبی با فلزات سنگین یک مشکل جدی و در حال گسترش است. ورود فلزات سمی از طریق فعالیت های انسانی باعث آلودگی بسیاری از خاک ها شده است. در بررسی سمیت فلزات در سیستم های مختلف و پیچیده گیاه - خاک، عوامل زیادی وجود دارند که مرتبط با ویژگی های خاک، خصوصیات گیاه و دیگر عوامل زیست محیطی می باشند. لذا ورود فلزات سنگین به زنجیره غذایی و رسیدن به غلظت های بحرانی، اثرات سوء متابولیکی و فیزیولوژیکی در موجودات زنده بر جای می گذارد. مواد و روش ها: به منظور بررسی اثرات فلزات سنگین (کروم- کادمیوم- سرب) آب آبیاری و رقم برنج طارم این تحقیق در سال های زراعی ۱۳۹۰- ۱۳۸۹ در ۳ منطقه موارم کلا، سیدمحله و محله کلا واقع در شهرستان های قائم شهر، ساری و جویبار (در منطقه مرکزی استان مازندران کشور ایران) انجام گرفت. نمونه برداری شامل نمونه های منابع آب آبیاری و محصول برنج انجام گردید. نمونه برداری و نحوه انجام آزمایش میزان فلزات سنگین با توجه به روش پیشنهادی کتاب استاندارد متد بوده و در خاتمه کار، میزان غلظت فلزات مورد نظر در نمونه ها توسط دستگاه جذب اتمی سنجیده شد. جهت انجام محاسبات آماری و مقایسه کمی داده ها (میانگین ± انحراف معیار) از روش آنالیز واریانس ها و آماره T.Test توسط نرم افزار Prism و Stata۱۱ استفاده شده که ۰۵/۰p<، به عنوان معنی دار تلقی شده است. یافته ها: نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد که در نمونه های آب مناطق تحت مطالعه فلز کادمیوم در تمامی مناطق از جمله منطقه سید محله بالاتر از استاندارد بوده و در ارتباط با سایر فلزات، اگرچه کمتر از استاندارد بوده ولی با توجه به اثر تجمعی (Accumulative) عناصر، حائز اهمیت بوده و همچنین از میان فلزات سنگین کروم، کادمیوم و سرب در نمونه برنج مناطق تحت مطالعه، فلز کادمیوم در مناطق جویبار (محله کلاء) و سیدمحله بالاتر از استاندارد بوده و در منطقه موارم کلاء کم تر از استاندارد می باشد. فلز سرب در نمونه برنج منطقه جویبار (محله کلاء) بیش تر از استاندارد و در سایر مناطق بررسی شده، کمتر از میزان استاندارد بوده است و در خصوص فلز کروم، این فلز در تمامی مناطق تحت مطالعه، کمتر از استاندارد می باشد. استنتاج: این موضوع با عنایت به اثرات تجمعی فلزات سنگین و عوارض سوء ناشی از آن بر جوامع انسانی و نیز تهدید امنیت غذایی قابل توجه خاص می باشد.

کلیدواژه ها:

Rice ، heavy metals ، water ، atomic absorption ، برنج ، فلزات سنگین ، آب آبیاری مزارع ، جذب اتمی