تعیین بازده پوسته صدف دو کفه ای در حذف سرب از محلول های آبی با مدل طرح مرکب مرکزی (CCD) و بهینه سازی عوامل موثر

سابقه و هدف: سرب عنصری است که به علت انحلال پذیری بالای آن در محیط های آبی، سبب ایجاد مسمومیت توسط مصرف کننده می گردد. از این رو حذف یا کاهش سرب از فاضلاب صنایع و آب آشامیدنی آلوده، امری اجتناب ناپذیر است. در سال های اخیر توجه خاصی به انواع مختلفی از جاذب های طبیعی و مواد هزینه- اثربخش جهت جذب آلاینده ها از محلول های آبی شده است. پوسته صدف دو کفه ای از این جاذب های ارزان قیمت است که امکان حذف این آلاینده را دارد. مواد و روش ها: جاذب مورد نظر از پوسته صدف دریایی دو کفه ای بود که پس از جمع آوری از سواحل دریای مازندران، پودرسازی شد. پس از قرار گرفتن در تماس با جاذب، در غلظت های متفاوتی از فلز محلول سرب در شرایط آزمایشگاهی مختلف، غلظت ثانویه توسط دستگاه جذب اتمی خوانده شد. طرح این پژوهش، مرکب مرکزی بود که یکی از روش های متدولوژی رویه پاسخ (RSM یا Response surface method) می باشد. تعداد نمونه های استاندارد مطالعه ۳۱ عدد بود. یافته ها: ترین pH برای جذب توسط جاذب ۶ بود. افزایش دوز جاذب و زمان تماس به ترتیب تا ۵۵/۰ میلی گرم در لیتر و ۴۵ دقیقه بهینه بوده است. مکانیسم جذب از ایزوترم لانگمویر تبعیت داشت و فرایند جذب، به صورت تک لایه و هموژن بود. اثر متقابل درجه دومی پارامتر pH معنی دارترین عامل شناخته شد (۰۰۰۱/۰ = P). استنتاج: پوسته صدف دو کفه ای، توانایی جذب یون های دو ظرفیتی فلز سرب را دارا است. این توانایی به علت مکانیسم های جذب سطحی و تبادل یون می باشد. بالاترین بازده در اثر متقابل pH- دوز جاذب بهینه بود. به نسبت سایر جاذب ها نظیر پوست میوه و ... که دسترس پذیری آن ها تابع مصرف آن می باشد، استفاده از این جاذب به علت بی هزینه بودن و وفور آن، می تواند توجیه اقتصادی داشته باشد.

کلیدواژه ها:

Adsorption ، lead [Pb (II)] ، bivalve mollusk shells ، central composite design (CCD) ، aqueous solutions ، جذب سطحی ، سرب ، پوسته صدف دو کفه ای ، طرح مرکب مرکزی ، محلول آبی