دوگانه سکوت و عصیان؛ (خوانشی فمینیستی از دو فیلم تیتی و ابلق)

سینما به عنوان یکی از تاثیرگذارترین رسانه های جمعی در جهان امروز، نقش مهمی در تولید (بازتولید)، کلیشه زدایی و یاطبیعی شدگی مولفه های فرهنگی از جمله نقش های جنسیتی مرتبط با زنان دارد. توجه به مسائل زنان در دهه های بعد از انقلابهمواره مورد توجه زنان فیلمساز ایرانی بوده است. در این مقاله با اتکا به ایده های نظریه فمینیستی و با تاکید بر بازنمایی زنان دوفیلم تیتی (ساخته آیدا پناهنده) و ابلق (نرگس آبیار) تحلیل و بررسی می شود. نتایج پژوهش نشان می دهد که اگرچه دو فیلمتوسط دو کارگردان زن ساخته شده اند، رویکردهای متفاوتی را در ارتباط با جنسیت زن و نقش های آن در جامعه داشته اند.پناهنده با استفاده از کارکرد سینما در جهت ایجاد نگرش جدید در مخاطب، تلاش دارد که نشان دهد که بافت و ساختاراجتماع و همچنین زن داستان پویایی و توانایی و ظرفیت آن را دارد که پا را فراتر از هنجارها و کلیشه های جنسیتی بنهد و هویتیجدید را برای زن ایجاد کند که در آن زن نقشی فعال، پویا و هنجارشکنانه دارد در حالیکه آبیار در فیلم خود یکی از مهم ترینمعضل های اجتماعی یعنی تجاوز و اثرات مخرب آن را بر زن به تصویر می کشد اما در پایان فیلم، شخصیت اصلی داستان درقالب سنت های رایج نظام مردسالار سکوت می کند و با نسبت دادن کلیشه های جنسیتی به خود (عقده ها و حسادت زنانه)، متجاوزرا تبرئه می کند تا آبرو و نظام خانواده را حفظ کند.

کلیدواژه ها:

سینمای زنان ، نقد فمینیستی ، جنسیت زنانه ، تی تی ، ابلق