تعلیم و تربیت از منظر فقه امامیه

تعلیم و تربیت از صدر اسلام موردتوجه بوده و سیره علمی و عملی پیامبر اکرم و ائمه معصومین :در تاکید بر اصول تعلیم و تربیت تاییدی بر این مدعاست . در دورههای بعدازآن بزرگواران فقها و علمای دین موضوع تعلیم و تربیت را به عنوان رسالت اصلی خود قلمداد کرده و با استفاده از منابع فقهی که مشتمل بر قرآن، منابع سیرهای و روایی می باشد مباحث تعلیمی و تربیتی را در قالب احکام خمسه تکلیفیه »وجوب، حرمت ، استحباب، کراهت ، اباحه « بیان کردهاند. هدف از تدوین این مقاله بررسی مبانی ، اهداف، احکام و آثار تعلیم و تربیت از دیدگاه فقه امامیه است . نتایج تحقیق بر اساس تحلیل اسناد نشان می دهد مهم ترین مبانی تعلیم و تربیت از دیدگاه فقه امامیه عبارتاند از اصالت نیت و انگیزه الهی ، تخفیف و مسامحت ، اصل آمادهسازی برای پای بندی به احکام فقهی ، سخت گیری در احکام الزامی و آسانگیری در احکام غیر الزامی آزادی، تعبد، اصل کرامت ، اصل وسع ، اصل عدل و اصل مثبت نگری که مورد اخیر به دلیل شدت تاثیرگذاری، از توجه ویژهای برخوردار شده است . همچنین هدف نهایی تعلیم و تربیت در این دیدگاه قرب اختیاری به خداوند متعال تعیین شده است . از طرف دیگر توانایی تاثیرگذاری احکام تعلیم و تربیت مانند فرضیه سازی و الزام بخشی به مسائل ، همراهی بایدها و نبایدهای شرعی ، تنبیه و...موردبررسی قرار گرفته است .این احکام می توانند مربی را در فرایند تعلیم و تربیت یاری دهند. در مورد آثار تعلیم و تربیت نیز این آثار در شئون مختلف جسمی ، روحی ، اجتماعی ، عقلانی و اخلاقی موردتحقیق قرار گرفته است .

کلیدواژه ها:

احکام تکلیفی ، فقه تربیتی ، اصل مثبت نگری در تعلیم و تربیت ، احکام تعلیم و تربیت ، فقه امامیه