تعیین عوامل موثر بر علل مرگ مبتلایان به HIV/AIDS با استفاده از مدل ریسک‎های رقابتی

سابقه و هدف: مرگ و میر بیماران HIV+ ممکن است به دلایل مختلف همچون ورود به مرحله ایدز یا همزمانی ایدز سل یا سایر علل رخ دهد. در تحلیل بقا در صورتی‎که دلایل مختلف برای رخداد مرگ وجود داشته باشد، از روش‎های ریسک‎های رقابتی استفاده می‎شود. هدف این مقاله، تعیین عوامل تاثیرگذار بر علل مختلف مرگ با استفاده از روش ریسک رقابتی است. مواد و روش ها: این مطالعه بر روی ۱۲۳۱ بیمار HIV/AIDS مراجعه کننده به مراکز مشاوره بیماری های تهران طی ۱۳۹۲-۱۳۸۳ انجام شد. مدل مخاطره علت- ویژه برای ارزیابی اثر عوامل بر مرگ به دلیل ابتلای همزمان به ایدز-سل و مرگ به سایر علل استفاده شد. تحلیل داده ها با نرم افزار R بسته cmprsk انجام شد. یافته ها: ۱۸۱بیمار همزمان به سل و ایدز مبتلا بودند. میانه ی بقا ی مبتلایان به ایدز-سل همزمان از زمان تشخیص ۶۶/۰± ۵۱/۶ سال و بیمارانی که تنها به ایدز مبتلا بودند ۹۸/۰± ۵۶/۱۱ سال بود. میزان مخاطره (فاصله اطمینان ۹۵ درصد) متغیرهای جنسیت ((۵۷/۵۹ – ۸۱/۲)۹۴/۱۲)، تعداد CD۴ ((۵۴/۰ – ۰۸/۰) ۲۲/۰)، درمان ART ((۷۵/۰ – ۲۴/۰) ۴۲/۰) و پروفیلاکسی دارویی ایزونیازید((۶/۰ – ۰۱/۰) ۰۸/۰) در مرگ به دلیل ابتلای همزمان ایدز- سل معنی‎دار بودند و در مرگ بر اثر سایر علل متغیرهای جنسیت ((۶۶/۵ – ۰۳/۲) ۳۹/۳)، تعداد CD۴ ((۵۱/۰ – ۲۲/۰) ۳۴/۰)، درمان ART ((۴۵/۰ – ۲۳/۰) ۳۲/۰)، پروفیلاکسی دارویی ایزونیازید ((۸۵/۰ – ۲۹/۰) ۵/۰) و پروفیلاکسی دارویی کوتریموکسازول ((۶/۰ – ۲/۰) ۳۴/۰) معنی دار بودند. استنتاج: این مطالعه با به کارگیری مدل مخاطره علت- ویژه عوامل خطر هر یک از علل مرگ را تعیین کرد. لذا با این روش می توان عوامل موثر بر هریک ازعلل خطر را به صورت مجزا تعیین و راهکارهایی برای پیشگیری هر یک ازعلل رخداد ارایه داد.

کلیدواژه ها:

tuberculosis ، HIV/AIDS ، cause-specific hazards ، competing risk ، سل ، HIV/AIDS ، مخاطرات علت-ویژه ، ریسک رقابتی