بازشناسی عناصر سیمای شهر تفلیس بر اساس توصیف سیاحان در دوران قاجار

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 196

فایل این مقاله در 19 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_USD-4-12_003

تاریخ نمایه سازی: 2 آبان 1402

چکیده مقاله:

سیمای شهر، هویت کالبدی یک شهر را ترسیم می­کند. در سیمای شهر، خاطرات جمعی شهروندان و حافظه تاریخی شهر مستتر شده ­اند و با گذر زمان روایتگر گذشته و هویت شهر به نسل­ های بعدی خواهند بود. یکی از شهرهای تاریخی که سیمای آن، همواره موردتوجه گردشگران و سفرنامه­ نویسان مختلف بوده، تفلیس است. بسیاری از گردشگران خارجی در دوران قاجار، در سفرهای خود، از این شهر نام برده و توصیف خود را از این شهر در سفرنامه ­های خود ارائه کرده ­اند. هدف از انجام این پژوهش، پاسخ به این سوال بوده است که در متون سیاحان دوران قاجار، چه عناصری سیمای شهری تفلیس در دوران قاجار را تشکیل می­ داده است؟ در این پژوهش بامطالعه یازده سفرنامه که توسط سیاحان داخلی و خارجی در دوران قاجار نوشته شده و به مشخصات شهر تفلیس اشاره شده بود، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، مقولات و زیر مقولات که شامل نمادها و حامل ­های نماد است، استخراج شدند و پس ازآن، موقعیت هریک از نمادها و حامل­ های نماد در شهر تفلیس مشخص شده و درنهایت نقشه شهر تفلیس ترسیم گردیده است. مقولات شامل راه، لبه، محله، گره و نشانه بوده است. نتایج مطالعات نشان داد که در محله روس­ ها و قسمت اروپایی­ نشین و همچنین نزدیک به پل­ های نصب شده بر رود کر، راه­ های طولانی و مناسب وجود داشت. همچنین در تمام سفرنامه­ های مطالعه شده، رود کر نقش لبه را در سیمای شهر بر عهده داشته و تفلیس دارای چهار محله روس ­ها، ایروان، آلمانی­ ها و گرجی ­ها بوده است. گره­ ها شامل فعالیتی و ترافیکی بوده که پل­ های موجود بر روی رود و تقاطع مسیر راه­ های اصلی در محلات، گره­ های ترافیکی و باغ­ مجتهد، باغ اروپا، باغ اسکندر، میدان و بازار، گره­ های فعالیتی را تشکیل می­دادند. درنهایت، شهر دارای نشانه­ هایی ازجمله کوه، برج و باروی قدیمی، نارین قلعه، مزار شیخ صنعان، کلیساها و مسجد بوده است.

نویسندگان

مهدی نیلی پور

دکترای شهرسازی اسلامی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.

احد نژاد ابراهیمی

استاد گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابودلف، مسمربن مهلهل. (۱۳۵۴). سفرنامه ابودلف در ایران (ترجمه سید ...
  • اصطخری. ابواسحاق ابراهیم. (۱۳۶۸). مسالک و ممالک (ترجمه محمد بن ...
  • اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان. (۱۳۵۶). سفرنامه صنیع­الدوله مشهور به اعتمادالسلطنه (به ...
  • اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان. (۱۳۶۷). مرآت البلدان. تهران: انتشارات دانشگاه تهران ...
  • امیراحمدیان، بهرام. (۱۳۸۳). گرجستان درگذر تاریخ. تهران: نشر و پژوهش ...
  • امیراحمدیان، بهرام. (۱۳۸۹). جغرافیای گرجستان. تهران: انتشارات الهدی ...
  • اورسول، ارنست. (۱۳۸۲). سفرنامه قفقاز و ایران (ترجمه علی اصغر ...
  • بلیلان اصل، لیدا. (۱۳۹۵). ساختار فضایی شهر تبریز در دوره ...
  • https://www.bagh-sj.com/article_۱۳۶۷۸.htmlپاکزاد، جهانشاه. (۱۳۸۵). سیمای شهر، آنچه کوین لینچ از آن ...
  • https://www.sid.ir/paper/۴۴۲۴۱۶/faپورشعبانیان، زهرا، و مرتضایی، محمد. (۱۴۰۰). اهمیت بهره گیری از ...
  • https://ensani.ir/fa/article/۴۶۴۱۰۴پیراوی ونک، مرضیه. (۱۳۹۴). رویکرد فلسفی به فضا و سیمای ...
  • https://www.jccs.ir/article_۱۰۴۳۷.htmlپیربابائی، محمدتقی، نژاد ابراهیمی، احد، ابی زاده، سامان. (۱۴۰۰). بازخوانی ...
  • https://jfaup.ut.ac.ir/article_۷۹۶۱۶.htmlجکسن، آبراهام والنتاین ویلیامز. (۱۳۸۷). سفرنامه جکسن: ایران درگذشته و ...
  • حسام­السلطنه، مرادمیرزا. (۱۳۷۴). سفرنامه مکه حسام السلطنه (به کوشش رسول ...
  • حسینی فراهانی، محمدحسین. (۱۳۶۲). سفرنامه میرزا محمدحسین حسینی فراهانی (به ...
  • خاقانی شروانی، افضل الدین. (۱۳۹۳). دیوان خاقانی (به کوشش ضیاءالدین ...
  • خدایاری، مصطفی، و دهنمکی، زکیه. (۱۴۰۰). شناسایی و تحلیل مولفه ...
  • https://geography.garmsar.iau.ir/article_۶۸۸۷۷۰.htmlسادات بیدگلی، سید محمود. (۱۳۹۶). تحلیل نظرگاه سیاحان غربی دوره ...
  • https://sh-kashan.kashanu.ac.ir/article_۱۱۰۹۵۷.htmlساروخانی، باقر. (۱۳۹۳). روش های تحقیق در علوم اجتماعی. تهران: ...
  • سیف الدوله، سلطان محمد. (۱۳۶۴). سفرنامه سیف الدوله. تهران: نشر ...
  • شاردن، ژان. (۱۳۷۵). سفرنامه شاردن (ترجمه اقبال یغمایی). تهران: توس ...
  • شعار، جعفر. (۱۳۶۶). سفرنامه ابن حوقل (ایران در صوره الارض). ...
  • شکوهی بیدهندی، محمدصالح. (۱۳۸۹). محیط شهری، سرشار از معنی. بازنگری ...
  • https://www.manzar-sj.com/article_۳۸۸.htmlظهیرالدوله، علی بن محمدناصر. (۱۳۷۱). سفرنامه ظهیرالدوله (به تصحیح محمد ...
  • عاملی، سید سعیدرضا، و اخوان، منیژه. (۱۳۹۱). بازنمایی عناصر هویت ...
  • https://jisr.ut.ac.ir/article_۳۶۵۷۱.htmlعبدالرئوف، میرزا سراج الدین حاجی میرزا. (۱۳۶۹). سفرنامه تحف بخارا. ...
  • علوی شیرازی، میرزا محمدهادی. (۱۳۶۳). سفرنامه میرزا ابوالحسن خان شیرازی ...
  • فرهاد میرزا قاجار. (۱۳۶۶). سفرنامه فرهاد میرزا (تصحیح و تحشیه ...
  • فوروکاوا، نوبویوشی. (۱۳۸۴). سفرنامه فوروکاوا - عضو هیئت اجرایی نخستین ...
  • قاضی عسکر، علی. (۱۳۷۹). سفرنامه میرزا داود وزیر وظایف. تهران: ...
  • قبول، احسان، رادمرد، عبدالله، و شریعت پناه، زهرا. (۱۴۰۰). تصویرشناسی ...
  • https://jall.um.ac.ir/article_۴۱۸۱۹.htmlکالن، گوردون. (۱۳۸۲). گزیده منظر شهری (ترجمه منوچهر طبیبیان) تهران: ...
  • لینچ، کوین. (۱۳۹۵). سیمای شهر (ترجمه منوچهر مزینی). تهران: انتشارات ...
  • محمودی، منوچهر. (۱۳۵۱). سفرنامه میرزا خانلرخان اعتصام الملک. تهران ...
  • بازنمایی خوانایی شهرهای شمال در آثار اکبر رادی: مطالعه موردی سه نمایشنامه روزنه آبی، مرگ در پاییز و پلکان [مقاله ژورنالی]
  • https://jfaup.ut.ac.ir/article_۶۴۷۷۸.htmlمدنی­پور، علی. (۱۳۸۴). طراحی فضای شهری؛ نگرشی بر فرایندی اجتماعی ...
  • مستوفی، حمدالله. (۱۳۶۲). نزهته­القلوب (به کوشش گای لسترنج). تهران: دنیای ...
  • میلیونه، ایل. (۱۳۹۲). سفرنامه مارکوپولو (ترجمه منصور سجادی و آنجلادی ...
  • ناصرالدین شاه. (۱۳۶۲). سفرنامه ناصرالدین شاه به فرنگ. تهران: انتشارات ...
  • یاراحمدی، امیر. (۱۳۷۸). به سوی شهرسازی انسان­گرا. تهران: شرکت پردازش ...
  • یعقوبی، احمد ابن اسحاق. (۱۳۵۶). البلدان (ترجمه محمدابراهیم آیتی). تهران: ...
  • Hung, P.Y. & Laubach, S. (۲۰۰۹). Learning to do historical ...
  • https://doi.org/۱۰.۵۱۹۴/isprs-archives-XLII-۲-W۳-۴۴۷-۲۰۱۷Reclus, Élisée (۱۸۹۱). The Earth and Its Inhabitants. New York: ...
  • Samuel, J., Périnaud, C., Gay, G., Servigne, S., & Gesquière, ...
  • Shi, L., & Zhu, Q. (۲۰۱۸). Urban space and representation ...
  • https://doi.org/۱۰.۴۲۳۶/jss.۲۰۱۸.۶۹۰۱۵Smyth, F. (۲۰۱۶). Representations of place, Geography Review. Retrieved from ...
  • نمایش کامل مراجع