بررسی میزان فلزات سنگین در تنباکوی سیگار و قلیان در ایران

سابقه و هدف: دریافت بیش از حد فلزات سنگین اثرات مضر بر سلامت دارد و استعمال دخانیات یکی از منابع مهم دریافت این عناصر می باشد. هدف از این تحقیق بررسی غلظت یازده فلز سنگین در تنباکوی انواع سیگار و قلیان پرمصرف در ایران می باشد. مواد و روش ها: غلظت عناصر سنگین در ۹ نوع سیگار و ۴ نوع تنباکوی قلیان با استفاده از دستگاه پلاسمای جفت شده القایی- طیف نشر اتمی ICP-MS اندازه گیری شد. آنالیزهای آماری پیش آزمون شاپیرو ویلک و آزمون های تی تست مستقل، آنالیز واریانس (One-way-ANOVA) و آزمون تعقیبی توکی مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: منگنز و سلنیوم به ترتیب بیش ترین و کم ترین غلظت را در تنباکوی سیگار و قلیان دارا می باشند. نتایج آنالیز واریانس یک طرفه  نشان داد که اختلاف مقادیر عناصر منگنز، باریوم و آنتیموان در تنباکوهای سیگار معنی دار می باشند (۰۵/۰< P). در مجموع میانگین غلظت عناصر مورد مطالعه در تنباکوی سیگار بیش از تنباکوی قلیان بود. نتایج پس آزمون توکی و من- ویتنی نشان داد در میان تمامی نمونه های مورد مطالعه اعم از تنباکوی سیگار و قلیان، میانگین غلظت کلیه عناصر در هریک از دو گروه- تنباکوی سیگار و قلیان- فاقد اختلاف معنی د ار بودند (۰۵/۰> P). استنتاج: نتایج حاکی از مقادیر بالایی از فلزات سنگین در تنباکوی سیگار و قلیان موجود در بازار ایران می باشد. لذا با توجه به مخاطرات متعدد و شناخته شده این عناصر بر سلامتی انسان، ضمن آموزش مردم درخصوص مخاطرات آن ها، ضرورت دارد مقررات سخت گیرانه تری جهت کاهش مصرف به عمل آید.

کلیدواژه ها:

heavy metals ، tobacco ، cigarettes ، hookah ، health hazards ، فلزات سنگین ، تنباکو ، سیگار ، قلیان ، مخاطره سلامت