بررسی اثر میدان الکترومغناطیسی کم فرکانس بر ضایعات بافتی کبد در نوزادان موش صحرایی

سابقه و هدف: بررسی میدان های الکترومغناطیسی کم فرکانس (۵۰ هرتز) بیانگر تاثیر آن ها بر فعالیت متابولیسمی بافت های مختلف می باشد. در دوران جنینی به دلیل گستردگی تغییرات سلولی- بافتی احتمال تاثیرپذیری بیش تر است. بنابراین هدف این مطالعه بررسی اثر این نوع میدان بر ضایعات بافتی کبد در نوزادان موش بود. مواد و روش ها: در این مطالعه بنیادی-کاربردی از تعداد ۱۵ موش صحرائی ماده بالغ نژاد ویستار بعد از جفت گیری و تشخیص بارداری استفاده شد. موش های باردار به ۳ گروه تقسیم شدند. ۱) گروه در معرض میدان: موش هایی که در دوره بارداری روزانه ۰/۵ ساعت در معرض امواج قرار گرفتند. ۲) گروه شم : موش هایی که در داخل دستگاه در شرایط مشابه با گروه اول ولی بدون تابش میدان قرار گرفتند. ۳) گروه کنترل.  بعد از اتمام دوره بارداری (۲۱ روز) و تولد نوزادان، آن ها نیز به ۳ گروه مطابق گروه بندی مادران تقسیم شدند و پس از اتمام دوره شیرخوارگی (۲۸ روز) نمونه گیری بافت کبد انجام شد. داده های ضایعات بافت کبد بعد از جمعآوری تجزیه و تحلیل آماری شدند. یافته ها: نوزادان متولد شده از گروه در معرض میدان دارای تغییرات هیستوپاتولوژیک پایدار در بافت کبد بودند و نواحی نکروتیک و دژنراتیو به ترتیب تا ۴۲ درصد و ۲/۵ برابر به طور معنی داری نسبت به گروه شاهد و گروه شم افزایش داشتند (۰/۰۵≥P). همچنین افزایش عددی در ضایعات هایپرمیا و التهاب بافت کبد این گروه در مقایسه با دو گروه دیگر مشاهده شد. استنتاج: بر اساس یافته های مطالعه حاضر،  میدان مغناطیسی کم فرکانس تاثیر معنی داری بر ضایعات بافتی کبد نوزادان موش صحرایی حاصل از مادران در معرض میدان دارد و این امر بر خلاف باور رایج مبنی بر بی خطر بودن این امواج می باشد و یک یافته جدید و با اهمیت است. با توجه به گسترش استفاده از تجهیزات حاوی این نوع امواج در جوامع انسانی و احتمال بروز صدمات ناشی از آن ها، انجام بررسی بیش تر و اتخاذ تصمیمات پیشگیرانه در این زمینه ضروری می باشد.

کلیدواژه ها:

electromagnetic fields (EMF) ، histopathological damages ، low-frequency waves ، liver tissue ، rat ، امواج کم فرکانس ، بافت کبد ، میدان الکترومغناطیسی (EMF) ، ضایعات بافتی ، موش صحرایی