تنوع بالقوه فعالیت ضدباکتریایی و ضدقارچی اسانس اکوتیپ های آویشن کوهی جمع آوری شده از چهارده منطقه ایران

زمینه و هدف: آویشن کوهی یکی از مشهورترین گیاهان دارویی ایران از خانواده نعناعیان است و کاربردهای زیادی در طب سنتی همچون تسکین علائم سرماخوردگی و سرفه و تخفیف برخی بیماری های گوارشی دارد؛ همچنین دارای اثرات ضد باکتریایی و ضد قارچی است. این مطالعه به منظور بررسی تنوع اثرات آنتی بیوتیکی این گیاه اجرا گردیده است. روش تحقیق: اسانس چهارده اکوتیپ مختلف آویشن کوهی با استفاده از دستگاه کلونجر استخراج شده و پس از آنالیز با دستگاه GC-MS به منظور اندازه گیری حداقل غلظت مهارکنندگی رشد و همچنین حداقل غلظت کشندگی، از ۷ نوع باکتری و ۲ نوع قارچ به روش رقیق سازی میکرو در محدوده ۰/۰۱ تا ۵/۱۲ میلی گرم در میلی لیتر استفاده شد. یافته ها: فراوان ترین اجزای اسانس های به دست آمده، مونوترپن های اکسیژنه (%۹۰/۶۰-۶۴/۶۰) بودند که تیمول و کاروکرول (%۷۵/۵۵–۲۷/۲۳) مهمترین اجزای آن ها هستند. میزان و غلظت این دو ماده فنولی در اسانس آویشن کوهی، ارتباط مستقیمی با اثرات ضد باکتری و ضد قارچی دارد. فعالیت ضد باکتریایی و ضد قارچی اسانس ها به ترتیب در دامنه ۰/۲۴ تا ۵/۱۲ و ۰/۰۸ تا ۰/۹۶ میلی گرم در میلی لیتر قرار گرفت. فعال ترین فعالیت ضد میکروبی مربوط به اسانس اکوتیپ های سلماس و نودوشن بود و کمترین فعالیت در اکوتیپ رودبار دیده شد. نتیجه گیری: ویژگی های جغرافیایی محل رویش گیاهان، نقش بسزایی در نوع و مقدار ترکیبات داخل اسانس گیاه دارد. در همین راستا اثرات بیولوژیکی و خواص ضد باکتریایی و ضد قارچی متفاوتی می تواند از هر اکوتیپ بروز کند.

کلیدواژه ها:

Thymus Kotschyanus ، Ecotype ، Volatile Oil ، Antimicrobial ، Antifungal ، آویشن کوهی ، اکوتیپ ، اسانس ، ضد باکتریایی ، ضد قارچی