تبیین و بررسی مدیریت جهادی در قرآن و حدیث بر مبنای حوزه افکار، نگرش ها و ذهنیات

مدیریت می تواند در اشکال و موضوعات گوناگونی خود را نشان دهد. اما زمانی می تواند دستاوردهای بزرگ و عظیمی را تحقق ببخشدکه این مدیریت رنگ جهادی به خود بگیرد. اینکه مقام معظم رهبری از سال ۹۲ و همچنین در شعارسال ۹۴ برمدیریت جهادی تاکید ورزیده اند به این دلیل است که عزم ملی را مسئولان باید چنان مدیریت کنند تا به اهداف پیش رو دست پیدا کنند. البته مدیریت جهادی، مدیریت انقلابی یا روحیه جهادی داشتن یک حالت نفسانی است که باید به عنوان ملکه در افراد شکل بگیرد و نمی توان تنها با شعار آن را عملی کرد، بلکه باید مانند دیگر خصوصیات بشری با تمرین و تکرارآن را نهادینه کرده و به عنوان شاکله شخصیتی فرد در آورد. دراین صورت است که می توان ازیک شخصیت انقلابی و جهادی، مدیریت جهادی را توقع داشت. مدیریتی که عهده دار اجرای قوانین و عامل به آن ها باشد و به شکل قیم و نگاهبان برای آن عمل کند از یک سو مانع بروز فساد و اعمال شر است و از سوی دیگر، حدود احکام را در بین مردم جاری می سازد. بنابراین، لزوم حکومت به منظور گسترش عدالت و تعلیم و تربیت و حفظ نظام جامعه و جلوگیری از ستم و ظلم و حفظ و حراست حدود و مرزهای کشور، یکی از بدیهی ترین امور محسوب می شود. خداوند متعال در سوره انبیاء، آیه ۷۳ می فرماید: «و جعلناهم ائمه یهدون بامرنا و اوحینا الیهم فعل الخیرات»و آنان را امامانی قرار دادیم که به امر ما، مردم را هدایت کنند و انجام کارهای نیک را به آنان وحی کردیم. ضرورت وجود مدیریت و رهبری در جامعه از بدیهیات اولیه عقلی است زیرا حرکت جامعه به سوی تکامل و پیشرفت های مختلف آن با رهبری و مدیریت همه جانبه و دقیق تحقق می یابد. از ملزومات جامعه، که بقای جامعه بدون آن امکان پذیر نیست، حکومت قانون است که برای تامین اهداف الهی آفرینش و هستی ضروری است. یکی از مواردی که همه ادیان الهی بر آن تاکید داشته اند و عقل سلیم نیز آن را می پذیرد؛ ایجاد و حفظ نظم در جامعه است. برای ایجاد این مهم ابتدا باید شرایطی فراهم باشد که در چارچوب مدیریت و قانون خودنمایی می کند، در جامعه ای که مدیریت نباشد از سطح بالای آن گرفته تا پایین ترین سطح، نه هدایتی وجود دارد و نه می توان، زمینه لازم را برای اطاعت از دستورات الهی و عبادت خداوند فراهم ساخت. خداوند متعال در سوره حدید، آیه ۲۵ می فرماید: «لقد ارسلنا رسلنا بالبینات و انزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط»همانا ما پیامبران خود را با ادله و معجزات (به خلق) فرستادیم و برایشان کتاب و میزان (عدل) نازل کردیم تا مردم به عدالت قیام کنند (سرمدی، مدیریت اسلامی، صص ۱۸-۱۷).لذا مسئله مدیریت جهادی در قرآن و حدیث بر مبنای حوزه افکار، نگرش ها و ذهنیات، موضوعی است که باید به عنوان یک پژوهش مورد تحقیق و بررسی دقیق قرار بگیرد و ابعاد این مسئله و راهکارهای تحقق آن مشخص شود.

کلیدواژه ها:

جهادی ، مدیریت ، عملکرد ، قرآن ، حدیث.