تحلیل نظام مند قرائت «ملاصدرا» از آموزه «معرفت نفس»

«معرفت نفس» یکی از راهبردی ترین آموزه های اسلامی برای تامین تعالی انسان ها و نیل به مقام «عبودیت» و «خداشناسی» است. اما «دین پژوهان» قرائت های مختلف و بعضا متضادی از آن ارائه کرده اند. از جمله این قرائت ها، قرائت «ملاصدرا» است که با توجه به جایگاه والای او در عرصه دین پژوهی، می توان به اهمیت و ضرورت بررسی آن پی برد. بر همین اساس، در تحقیق حاضر به تبیین قرائت «ملاصدرا» در ضمن مجموعه کامل، متناظر و به هم پیوسته ای از مولفه های مفهومی مرتبط با آموزه «معرفت نفس»، شامل «مبانی بحث»، «چیستی، چرایی و چگونگی این آموزه» و «امتدادات علمی و عملی آن» پرداخته و کوشیده ایم تا از این رهگذر، تحلیل نظام مندی از قرائت او ارائه دهیم. بر اساس نتایج این تحقیق، می توان قرائت «ملاصدرا» از آموزه «معرفت نفس» (یعنی لزوم تفکر در ذات، صفات و افعال نفس، برای رسیدن به خداشناسی حصولی و ضرورت شهود هویت بالغیر و عین الربط نفس، برای رسیدن به خداشناسی حضوری) را به دلایلی مانند جامعیت، برخورداری از «مبانی متقن معرفت شناختی، دین شناختی و روش شناختی»، کاربردی بودن و توجه روشمند به گزاره های نقلی (از جمله حدیث «من عرف نفسه فقد عرف ربه») به عنوان «قرائت معیار» معرفی کرد. البته در پایان، به چند «ملاحظه» و «تکمله» نیز اشاره شده است.

کلیدواژه ها:

self-knowledge ، Self-understanding ، Mulla Sadra ، Transcendent philosophy ، Religious studies