بررسی کیفیت ادراک معقولات، براساس آراء علامه طباطبایی

فیلسوفان مسلمان، نخست معقولات را به دو دسته معقولات اولی و معقولات ثانیه تقسیم کرده اند. خود معقولات ثانیه نیز با توجه به تفاوت منشا انتزاع برخی مصادیق آنها از برخی دیگر، بعدها به دو قسم معقولات ثانیه منطقی و معقولات ثانیه فلسفی تقسیم شده اند. حکمای پیرو مکاتب مختلف، درباره کیفیت دست یابی به معقولات اولی راه کارهایی را ارائه داده اند. اما درباره فرایند دست یابی به معقولات ثانیه (به خصوص معقولات ثانیه فلسفی)، طرح خاصی ارائه نشده است. به ظاهر، علامه طباطبایی نخستین کسی است که درباره فرایند دست یابی به تمام معقولات (به خصوص معقولات ثانیه فلسفی)، طرح خاصی ارائه داده است. در این مقاله، با روش تحلیلی توصیفی، ضمن اشاره به تاریخچه بحث از کیفیت دست یابی به معقولات، دیدگاه علامه طباطبایی را مورد بررسی و نقد قرار داده ایم و در نهایت، نظر مورد قبول خود را بیان کرده ایم. هدف مقاله این است که نشان دهد طرح علامه طباطبایی درباره کیفیت دست یابی به معقولات (به خصوص معقولات ثانیه فلسفی) تام نیست و نظر صحیح همان طرح صدرالدین شیرازی است که با توجه به حقیقت قوه واهمه و گستره آن بیان شده و در آثار برخی محققین به شهود عقلی موسوم است.فیلسوفان مسلمان، نخست معقولات را به دو دسته معقولات اولی و معقولات ثانیه تقسیم کرده اند. خود معقولات ثانیه نیز با توجه به تفاوت منشا انتزاع برخی مصادیق آنها از برخی دیگر، بعدها به دو قسم معقولات ثانیه منطقی و معقولات ثانیه فلسفی تقسیم شده اند. حکمای پیرو مکاتب مختلف، درباره کیفیت دست یابی به معقولات اولی راه کارهایی را ارائه داده اند. اما درباره فرایند دست یابی به معقولات ثانیه (به خصوص معقولات ثانیه فلسفی)، طرح خاصی ارائه نشده است. به ظاهر، علامه طباطبایی نخستین کسی است که درباره فرایند دست یابی به تمام معقولات (به خصوص معقولات ثانیه فلسفی)، طرح خاصی ارائه داده است. در این مقاله، با روش تحلیلی توصیفی، ضمن اشاره به تاریخچه بحث از کیفیت دست یابی به معقولات، دیدگاه علامه طباطبایی را مورد بررسی و نقد قرار داده ایم و در نهایت، نظر مورد قبول خود را بیان کرده ایم. هدف مقاله این است که نشان دهد طرح علامه طباطبایی درباره کیفیت دست یابی به معقولات (به خصوص معقولات ثانیه فلسفی) تام نیست و نظر صحیح همان طرح صدرالدین شیرازی است که با توجه به حقیقت قوه واهمه و گستره آن بیان شده و در آثار برخی محققین به شهود عقلی موسوم است.

کلیدواژه ها:

علامه طباطبایی ، صدرالدین شیرازی ، معقولات ، معقولات ثانیه فلسفی ، قوه واهمه ، شهود عقلی