نقش تجارت ابریشم در مناسبات ایران و عثمانی در دوره صفوی

رقابت­های شدید اقتصادی ایران و عثمانی در دوره صفوی از جمله مباحثی است که مناسبات دو سرزمین را تحت شعاع قرار داد؛ به طوری که حاکمان دو سرزمین به طور پیوسته و گسترده از سیاست­های اقتصادی به عنوان اهرم فشار بر یکدیگر استفاده می کردند. یکی از سیاست­های اقتصادی که نقش مهمی در مناسبات سیاسی و اقتصادی حکومت صفوی و عثمانی داشت، تحریم تجارت ابریشم بود. در این دوره ابریشم به عنوان یکی از مهم­ترین کالاهای درآمدزا، همواره در تجارت داخلی و خارجی حکومت­های صفویه و عثمانی نقش اساسی داشت. بر این اساس، پژوهش پیش­رو با روش توصیفی- تحلیلی درصدد است به بررسی نقش تجارت ابریشم در مناسبات دولت صفوی و عثمانی بپردازد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که دولت­های صفوی و عثمانی در تلاش بودند با استفاده از کارکردهای مختلف ابریشم و محروم کردن دشمن از منابع درآمدی آن، دولت مقابل را با فشار و محدودیت­هایی به تغییر در رفتارهای سیاست خارجی و تسلیم شدن در مقابل خواسته­های خود وادار کنند. از آنجایی که صنعت ابریشم مهم­ترین تولیدات دو کشور بود و یکی از مهم­ترین منابع درآمدزا در این دوره به شمار می­رفت، تحت تاثیر این سیاست­ها، از جهت تولید و فروش تحت تاثیر منفی قرار گرفت؛ به طوری که موانع غیرتعرفه­ای در تجارت خارجی، روابط اقتصادی ایران و عثمانی را که از تجارت ابریشم نشات می­گرفت، تضعیف کرد.

کلیدواژه ها:

ابریشم ، صفوی ، عثمانی ، ارامنه ، مناسبات سیاسی