ارزیابی تغییرات مکانی و تاثیر عناصر اقلیمی موثر بر وقوع پدیده گرد و غبار در دو منبع داخل و خارج با تکنیک سنجش از دور

قرار گرفتن ایران در کمربند بیابانی نیمکره شمالی زمین، بی نظمی های بارش، خشکسالی های متعدد و ضعیف بودن پوشش گیاهی موجبات بروز پدیده گرد و غبار در کشور شده است. این پدیده یکی از مهمترین مخاطرات محیطی است که هر ساله سبب بروز خسارت های فراوانی در بخش های مختلف بخصوص در استان های جنوب و جنوب غرب کشور می گردد. پژوهش حاضر به بررسی علل طوفان های گرد و غبار در استان هرمزگان در بازه زمانی سال های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۹ پرداخته است. در این پژوهش که با استفاده از آمار های سازمان هواشناسی ایران در پنج ایستگاه سینوپتیکی استان هرمزگان انجام شد، روز های گرد و غباری با دو منشا نزدیک و خارج از ایستگاه های سینوپتیکی استخراج و پس از پایش سالانه و ماهانه طوفان ها، با استفاده از عناصر اقلیمی و شاخص گیاهی بارز شده (EVI)، اقدام به بررسی طوفان های گرد و غبار با استفاده از رگرسیون چند متغیره گردید. نتایج نشان می دهد که گردوغبار با منشاء نزدیک ایستگاه باعث ایجاد بیشترین روز های گردوغباری در منطقه می شود به طوری که بیش از ۶۵درصد از روز های گردوغباری ناشی از گردوغبار ایجاد شده با منشاء نزدیک ایستگاه است و بیشترین رخداد گرد و غبار در فصل گرم سال رخ داده است. در مجموع نتایج این پژوهش بیانگر این مطلب است که استفاده همزمان از اندازه گیری های زمینی و تصاویر ماهواره ای قابلیت مناسبی جهت پایش و بررسی طوفان های گرد و غبار دارد. با توجه به اینکه عمده ی گردوغبار این منطقه با منشاء نزدیک ایستگاه است، می توان با اقدامات بیولوژیکی و مکانیکی و مقابله با فرسایش بادی حجم قابل توجهی از این طوفان ها را کاهش داد.

کلیدواژه ها:

گرد و غبار ، فرسایش ، پایش ، پوشش گیاهی ، هرمزگان