سنجش آراء تفسیری فریقین در تبیین متعلق «حق» و مرادیابی از «شهید» در آیه ۵۳ فصلت

مفسران فریقین در تبیین مفهوم آیه ۵۳ فصلت، مشهور به آیه آفاق وانفس، نظریات هم سویی ابراز نکرده­اند؛ لذا مراد از آیات آفاقی، آیات انفسی، متعلق حق و معنای شهید در این آیه، به روشنی مشخص نیست. نظر به اهمیت کشف مراد الهی از این کریمه، پژوهش حاضر مدعی است که راز برون­رفت از این تشتت آرا، تبیین دقیق متعلق «حق» و وجه تناسب صدر با ذیل آیه شریفه است. ازاین رو در این مقاله، با استفاده از روش تحلیلی- انتقادی و پس از عرضه یک طبقه­بندی اجتهادی از گونه­های مختلف این ارتباط در میان آثار مفسران، رویکرد جدیدی به عنوان رویکرد معیار، پیشنهاد شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که انتساب قرآن و آورنده آن به «رب العالمین»، امر حقی است که از دو طریق مستقل و البته غیر هم رتبه، یکی ارائه آیات آفاقی و انفسی و دیگری شهادت مکفی الهی بر این موضوع، توسط مشرکان حجاز قابل ردیابی بوده است. در این رویکرد، ارائه آیات آفاقی و انفسی از معنای مصطلح و رایج برآمده از جریان صوفی­- عرفانی بیگانه خواهد بود.

کلیدواژه ها:

آیه ۵۳ فصلت ، متعلق حق ، شهید ، آفاق وانفس ، مفسران فریقین