منسوجات قبطی در کشاکش تحولات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی مصر، روم و ایران

قبطی ها به سبب تولید بافته هایی با رنگ های گرم و درخشان هنرمندانی صاحب آوازه اند. در این دوران شاهد تاثیرگذاری منسوجات به عنوان وسیله ای برای بیان تمایزات اجتماعی، ارتباطات و ارزش های زیباشناختی هستیم. به طور کلی مهم ترین مظهر منسوجات قبطی پوشاک بود که افزون بر جنبه کاربردی در تدفین، تصویری واضح از تنوع تولیدات، مهارت بافندگان و جایگاه اجتماعی افراد ارائه می دهد. با نظر به اهمیت این مسئله شیوه پوشش و میل وافر به نوآوری های روزآمد درخور توجه قرار می گیرد. در این میان، دگرگونی در سبک و معیارهای رایج بافندگی، بازتابی از نیازهای اقتصادی و صنعتی را به دنبال دارد که افزون بر پاسخگویی به تقاضای بازارهای داخلی و خارجی، به برآوردن نیازهای نظامی نیز می پردازد. از این حیث، درک کامل شرایط سیاسی، اجتماعی، واردات یا صادرات منسوجات، مستلزم بررسی بسیاری از مشاغل، مراکز بافندگی، عوامل اقتصادی و جنبه هایی از زندگی اجتماعی است. با این وصف آنچه در این نوشتار با رویکردی تاریخی-تحلیلی بدان می پردازیم محدود به کارکردها، محل پیدایی بافته ها و صادرات منسوجات تولیدشده در ورای مرزهای سرزمینی نمی شود بلکه تعاملات میان فرهنگی مدنظر است که جلوه بارز آن را می توان در رواج گسترده برخی از مضامین و ابریشمینه های نقش دار مشاهده کرد. در تداوم و تکامل تولید، بافندگان قبطی نه تنها میراث دوران باستان، اواخر کلاسیک در مصر و ایران ساسانی را به آنچه فاتحان عرب به ارمغان آوردند، پیوند دادند بلکه توانستند تاثیر فراوانی در مناطقی از امپراتوری روم برجای بگذارند و بدین گونه از طریق تجارت منسوجات، هنر و صنعت نساجی شان را به صورتی گسترده عرضه نمایند.

کلیدواژه ها:

منسوجات/بافته ها ، مصر قبطی ، کتان ، تونیک ، مراکز بافندگی