تاملی بر نماهای دو پوسته در معماری جهان اسلاممورد پژوهی ( الگوی کالبدی و فضایی مشربیه )

نماهای دو پوسته الگوی کالبدی و فضایی در معماری اسلام می باشد. از آنجا که اصطلاح مشربیه یکی از اصطلاحات فراگیر نماهای دو پوسته در معماری گذشته کشورهای اسلامی است . مشربیه ها بخشی از مولفه های سنتی معماری دوران اسلامی در کشورهای ایران و مصر است که در بناهای مذهبی ، غیرمذهبی و شهری کاربرد داشته اند. مقاله حاضر به بررسی نماهای دو پوسته از منظر الگوی معماری مشربیه می پردازد. همچنین با بررسی مشربیه به عنوان یک راهکار بومی در حوزه کشورهای خاورمیانه ، به معرفی پیشینه تاریخی این عنصر کالبدی - فضایی و بررسی نقش آن در ایجاد حریم دیداری در خانه های این منطقه می پردازد و به استخراج شاخصه های طراحی مشربیه به عنوان یک جداره دوپوسته و راهکارهای آن در ایجاد حریم دیداری می پردازد. این تحقیق از نوع کیفی و روش آن، توصیفی -تحلیلی است . روش گردآوری اطلاعات این جستار به صورت میدانی و اسنادی (کتابخانه ای ) است . تلاش شد مولفه های تاثیرگذار در طراحی جداره های دوپوسته که نقش موثری در ایجاد حریم دیداری داشته است مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. نماهای دوپوسته عموما در خانه های سنتی از این قابلیت نماهای دوپوسته ، به علاوه امکان های زیبایی شناسی ، کارکردی و همچنین محرمیت و ایجاد حریم دیداری برای ساکنین بهره برده اند. شکل و فرم، مکان استقرار، نوع بازشدگی ، مصالح و فناوری اجرای نماهای دوپوسته نقش موثری در عملکرد و رفتار آنها داشته است . بررسی ها نشان می دهد استفاده از مصالح بومی مانند چوب و آجر با قابلیت انعطاف پذیری و امکان کنترل بازشدگی توسط استفاده کنندگان می تواند نقش موثری در پاسخ های عملکردی متفاوت و ارتقاء حریم دیداری نماهای دوپوسته در خانه ها ایفا کند.

کلیدواژه ها:

نمای دوپوسته ، مشربیه ، محرمیت ، حریم دیداری