تاثیر رسانه های آموزشی الکترونیکی بر پیشرفت تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی هندسه

پیشینه و اهداف: در سال­های اخیر پژوهش­های بسیاری به استفاده از فناوری و رسانه های آموزشی در آموزش، توجه کرده اند. این رسانه ها، هم دقت عمل را بهبود می­بخشند و هم سرعت یادگیری و انتقال مفاهیم را افزایش می دهند. با توجه به ماهیت گرافیکی و فضایی محتوای درس هندسه و نیز مشکلات مربوط به ترسیم و تجسم دقیق و درست اشکال، استفاده از روش ها و ابزارهای نوین در آموزش، ضروری به نظر می رسد. هدف این پژوهش، بررسی و مقایسه اثربخشی روش های آموزش با رسانه های آموزشی الکترونیکی (تصاویر گرافیکی پویا و ایستا) و آموزش به شیوه ی معمول در درس هندسه بر پیشرفت تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی هندسه دانش آموزان بود.روش ها : با توجه به ماهیت کار، روش پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی بود. برای انجام پژوهش، از طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل استفاده شده است. جامعه آماری مورد مطالعه این پژوهش، شامل کلیه دانش آموزان پسر پایه دهم رشته ریاضی در آموزش و پرورش ناحیه یک شهر تبریز در سال تحصیلی۱۴۰۰-۱۳۹۹ بود. نمونه آماری شامل ۷۹ دانش آموز پسر پایه دهم رشته ریاضی است که شامل ۳ کلاس بودند و به صورت نمونه در دسترس انتخاب شدند. این سه کلاس به صورت تصادفی در سه گروه پژوهش جای گرفتند. در گروه کلاسی آموزش با رسانه الکترونیکی تصاویر گرافیکی پویا ۲۶ نفر، گروه کلاسی آموزش با رسانه الکترونیکی تصاویر گرافیکی ایستا، ۲۶ نفر و گروه کلاس آموزش معمول، ۲۷ نفر حضور داشتند. کلاس اول، آموزش خود را با استفاده از رسانه الکترونیکی تصاویر گرافیکی پویا دریافت کرد. کلاس دوم، آموزش خود را با استفاده از رسانه الکترونیکی تصاویر گرافیکی ایستا دریافت کرد و گروه سوم به همان شیوه آموزش معمول پیش رفت. ابزار مداخله این پژوهش، شامل نرم افزار آموزش الکترونیکی تصاویر گرافیکی پویا (جئوجبرا) و مجموعه اسلایدهای آموزشی طراحی شده توسط محققان برای آموزش تصاویر گرافیکی ایستا بود. گروه های مورد مطالعه به مدت ۶ هفته و در هر هفته، ۱ جلسه و هر جلسه، ۹۰ دقیقه با استفاده از یکی از روش ها در مورد مفاهیم ترسیم های هندسی و استدلال، آموزش دیدند. به منظور جمع آوری داده های مربوط به پیشرفت تحصیلی، هر سه گروه قبل و بعد از مداخله، با استفاده از دو آزمون موازی معلم ساخته شامل ۱۴ پرسش، به صورت پرسش های باز پاسخ (تشریحی) درباره مفاهیم ترسیم و استدلال هندسی از کتاب هندسه ۱ سال دهم رشته ریاضی، ارزیابی شدند. آزمون اول، به عنوان پیش آزمون و آزمون دوم به عنوان پس آزمون مورد استفاده قرار گرفت. همچنین، آزمودنی ها قبل و پس از آموزش به پرسش نامه خودکارآمدی ریاضی پاسخ دادند. داده های به دست آمده از مراحل اجرای پیش آزمون و پس آزمون، پس از بررسی پیش فرض ها، با استفاده از تحلیل کوواریانس یک راهه تحلیل شد.یافته ها: نتایج نشان داد که روش های آموزش مورد مطالعه بر پیشرفت تحصیلی، تاثیر متفاوتی دارند. در پیشرفت تحصیلی، تفاوت بین گروه های آموزش الکترونیکی با تصاویر گرافیکی پویا و ایستا (۰۰۹/۰P<)، بین گروه های آموزش با تصاویر گرافیکی پویا و آموزش معمول (۰۰۱/۰P<) و بین گروه های آموزش الکترونیکی با تصاویر گرافیکی ایستا و آموزش معمول (۰۰۱/۰P<)، معنی دار است. همچنین، نتایج نشان داد که روش های آموزش مورد مطالعه بر خودکارآمدی تحصیلی هندسه، تاثیر متفاوتی دارند. در خودکارآمدی تحصیلی، تفاوت بین گروه های آموزش با تصاویر گرافیکی پویا و ایستا (۰۲/۰P<)، بین گروه های آموزش با تصاویر گرافیکی پویا و آموزش معمول (۰۵/۰P<) و بین گروه های آموزش با تصاویر گرافیکی ایستا و آموزش معمول (۰۰۱/۰P<)، معنی دار است.  در بین گروه های مورد مطالعه این پژوهش، بهترین نتیجه پیشرفت تحصیلی مربوط به آموزش الکترونیکی با تصاویر گرافیکی پویا است.نتیجه گیری: نتایج این تحقیق، اثربخشی استفاده از رسانه های آموزش الکترونیکی در آموزش درس هندسه را در پیشرفت تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان، مورد تائید قرار می دهد. به کارگیری رسانه های الکترونیکی به ویژه استفاده از آموزش الکترونیکی تصاویر گرافیکی پویا، می تواند در بهبود عملکرد تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان به عنوان تسهیل گر آموزشی نقش ایفا کند.

کلیدواژه ها:

آموزش الکترونیکی ، آموزش هندسه ، پیشرفت تحصیلی ، خودکارآمدی تحصیلی