فراتحلیل پژوهش های انجام شده درباره «نابرابری جنسیتی»

مساله برابری زن و مرد از موضوعاتی است که در دهه های اخیر، ذهن جامعه علمی را بسیار به خود مشغول کرده است؛ صاحب نظران متعددی در این حوزه به ایراد نظر پرداخته و در این راستا، متفکرین اسلامی در پی تبیین مساله عدالت و برابری از منظر اسلام و نقد رویکردهای فمینیستی برآمده اند. هم چنین، پژوهش های مختلفی نیز در این حوزه انجام شده است. در این مقاله، ضمن مروری کوتاه بر آراء مذکور با استفاده از مرور سیستماتیک، پژوهش های صورت گرفته در حوزه برابری جنسیتی فراتحلیل گردید. بر این اساس، از میان پژوهش های انجام شده، ۲۰ مورد در بازه زمانی دهه ۸۰ انتخاب و بررسی شد. نتایج این مرور نشان می دهد که در سطح پروبلماتیک و چرایی نابرابری، حدود ۵۵ درصد سوالات، جنبه اجتماعی داشتند؛ ۲۴ درصد جنبه اقتصادی و تنها حدود ۲۱ درصد به عوامل فرهنگی پرداخته اند. در سطح عوامل موثر بر نابرابری، از میان عوامل اجتماعی «کلیشه-های جنسیتی»، «نظام پدرسالاری» و «جامعه پذیری جنسیتی» با ۷/۱۷ درصد، از میان عوامل اقتصادی «اشتغال زنان» با ۶/۱۶ درصد و از میان عوامل زمینه ای «قومیت» و «تحصیلات» با ۷ درصد، بیش ترین عوامل ذکر شده بوده اند. رویکرد اتخاذ شده در تمامی موارد، رویکرد تساوی گرایانه به مقوله برابری و عدالت جنسیتی بوده است. در نتیجه به این نکته اشاره شده که پژوهش های انجام شده، به صورت فراگیری تلقی فمینیستی از برابری را مفروض گرفته اند. جا دارد در پژوهش-های آینده، با رویکردهای بومی به مقوله عدالت جنسیتی، مولفه های اسلامی مبنای پژوهش قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

برابری جنسیتی ، رویکرد فمینیستی ، عدالت جنسیتی ، فراتحلیل.