بازتاب روح زنانه در ادبیات نمایشی دفاع مقدس (با مطالعه پنج نمایشنامه نمونه)

در این پژوهش، که به روش توصیفی تحلیلی انجام شده است، با بهرهگیری از رویکردی اسطورهای روان شناختی، با بررسی شخصیت قهرمانان زن پنج نمایشنامه نمونه، به این مسئله اساسی خواهیم پرداخت که تصویر زنان در ادبیات نمایشی دفاع مقدس تا چه میزان با مبانی ارزشی دفاع مقدس همخوانی دارد و در این آثار در ترسیم چهره زنی راستین، که درگیر جنگی ناخواسته است، تا چه حد مسیری همپای ارزشهای فرهنگ دفاع مقدس پیموده شده است؟ در این مقاله، از ویژگیهای «کهنالگوی زنطبیعی»، که برگرفته از دیدگاههای کارل گوستاو یونگ است، بهره گرفتهایم؛ کهنالگویی که در بررسیهای ادبی و هنری کشورمان کمتر بدان توجه شده است. در بخش نخست مقاله، به بررسی ویژگیهای روان شناسانه و اسطورهشناسانه کهنالگوی زنطبیعی پرداخته و تاثیرات فرهنگی و سایر عوامل را بر آن بررسی کردهایم. در بخشهای دیگر، ضمن برشمردن خصایص زنطبیعی، به تطبیق این ویژگیها با تصویر زن در نمایشنامههای نمونه دفاع مقدس پرداختهایم. در نتیجه مقاله آمده است که در ادبیات نمایشی دفاع مقدس نبود خلاقیت، سرزندگی، و شادی و نشاط در زندگی قهرمانان زن به امری معمول تبدیل شده است. شناخت هرچه بهتر کهنالگوی زنطبیعی میتواند زمینهای را فراهم آورد که با حفظ ارزشها بتوان آثاری آفرید که زن با طبیعت راستین خود به تصویر درآید. هدف از این پژوهش، ارزشگذاری «ادبیات نمایشی دفاع مقدس» از طریق دیدگاههای یونگ نیست، بلکه این مطالعه به دنبال آن است تا نشان دهد که خواه پژوهش براساس نظریات یونگ باشد و خواه هر روان شناس و فیلسوف دیگر، چگونه میتواند به شناخت بیشتر از شخصیت زن در این آثار بینجامد؛ شناختی که میتواند ما را از هرگونه بیراهه، که با مبانی ارزشی منافات دارد، دور کند و در ترسیم چهرهای راستین از زنان غیور کشورمان یاری مان دهد.

کلیدواژه ها:

ادبیات نمایشی دفاعمقدس ، اسطوره ، روان شناسی ، کهنالگو ، کهنالگوی زنطبیعی ، یونگ