باستان شناسی و تاریخ: تصویر زنان در نگاره های مکتب تبریز و متون دوره صفوی

متون تاریخی به جهت روایت گریهای مردانه از فرمانروایان و بزرگان دورههای تاریخی، اغلب کمتر از مردمان عادی، به ویژه زنان، گفتهاند. درواقع،زنان با اینکه نیمی از جامعه بشری و تربیتدهنده مردان و نسل آینده هستند و در ادوار تاریخی نیز تاثیر انکارناپذیری در روابط اجتماعی، حفظ و تداوم سنتها، رسوم و حتی بازیهای سیاسی داشتهاند، در بیشتر مواقع به دلایل فرهنگی کمتر سخنی از حضور آنان در اجتماع به میان آمده یا زیر سایه مردان تعریف شدهاند. بنابراین، برای روشن کردن موضوع و پاسخ به خلاها و پرسشهای موجود روشهای باستانشناختی و مطالعه مواد فرهنگی بسیار ارزشمند و کارگشاست، زیرا باستانشناسی همواره با استفاده از مواد فرهنگی به بازسازی جوامع، فرهنگ و نقشهای انسان میپردازد. مقاله پیش رو نگارههای مکتب تبریز را به عنوان شواهد مادی دوره صفوی بررسی کرده است و تلاش میکند تصویری را که در متون دوره صفوی از زنان ارائه میشود با تصاویر باقی مانده از آنان در نگارههای مکتب تبریز مقایسه کند و تناقضها و شباهتهای بین آن دو را به بحث بگذارد. در اینجا مطالعه نگارههای شاهنامه شاه تهماسب، خمسه نظامی و هفت اورنگ جامی نشان داد که زنان در دوره صفوی دست کم در دوران هم زمان با مکتب تبریز برخلاف متون تاریخی آن دوره نقش پر رنگ و فعال تری در جامعه داشتهاند.

کلیدواژه ها:

Women ، Miniature ، Tabriz School ، Safavid period