مطالعه و تشریحی بر مولفه های ادبیات پایداری در ایران

ادبیات پایداری شاخه ای از ادبیات است که تحت تاثیر شرایطی مانند اختناق، استبداد داخلی، جنگ، اشغال نظامی و سرکوب آزادی هایاجتماعی و قانون ستیزی و قانون گریزی و… نوشته می شود به واسطه مضمون و درون مایه اش که ایستادگی در برابر جریان های ضدآزادی و مبارزه بر علیه ظلم است، شناخته می شود. بیان دردمندی قشرهای ضعیف اجتماع که قربانی نظام استبدادی شده اند، القایامید به ایستادگی برای رهایی، ارج نهادن به جان باختگان راه آزادی و نوید دادن پیروزی در آینده، از جمله مضمون های مشترک درآثاری است که در دسته ادبیات پایداری طبقه بندی می شوند. دغدغه اصلی نویسندگان این آثار، بی هویت شدن نسلی است کهمنفعت طلبی و رفاه، او را از توجه به رنج های مردم خود بازمی دارد. نویسندگان با دفاع از وطن و طرح نمادهای اسطوره ای برای بهترشدن وضع کشور، تلاش می کنند. ادبیات پایداری، هم در قالب شعر و هم در قالب نثر ظهور و بروز می یابد. این مقوله ادبی، بهعنوانبخشی از مبارزات آزادی خواهانه و جنبش های مقاومت در آفریقا، آمریکای جنوبی و خاورمیانه ظهور یافت. در ادبیات پایداری بر اهمیتسیاسی ادبیات و نقش نویسنده یا هنرمند در شکل گیری و زنده نگهداشتن خاطره جنبش های سیاسی تاکید می شود. ادبیات پایدارینوع گونه ای است که در ادبیات تمام ملل جهان وجود دارد و مختص به فرهنگ خاصی نیست. ادبیات پایداری مبحثی جهان شمولاست که در مورد هر ملتی که تاریخ یا حادثه ای حماسی دارد صدق میکند. هر چند این مبحث کاملا بدیع و نو نیست اما شکل و فرمامروزین آن با گذشته تفاوت دارد. اصولا این قضیه که امروز به عنوان ادبیات پایداری از آن یاد میشود برگرفته از فرمی است که امروزهبه خود گرفته است و شکل کلاسیک آن را به عنوان مثال در فرهنگ ایرانی یا ادبیات یونانی میتوان ادبیات حماسی نامید و تفاوتهاییاساسی با ادبیات پایداری دارد. با توجه به جهان شمول بودن ادبیات پایداری و نیز گستره تاریخی آن در ایران وفلسطین وسوربه وعراقوسایرکشورهای مسلمان به دلیل تحمل مصائب خاصی چون اشغال شدن، نسل کشی مسلمانان و سکوت سران عرب در برابر حوادثمنطقه و… ، وبه علت عظمت مفاهیم مرتبط با آن و نیز با توجه به خاستگاه و جایگاهی آسمانی آن در بین شاعران و نویسندگانجهان جایگاه خاصی داشته و دارد، بنابراین پژوهشگران و منتقدین نیز ازاین گونه بالنده ادبیات غافل نبوده و به آن پرداختهاند. با آنکهریشه های ادبیات پایداری در ایران به پیش از اسلام بازمی گردد, آثار تولید شده در این زمینه در دوران معاصر؛ از نظر کثرت, کیف ی تو اقبال مخاطبان, قابل مقایسه با ادوار پیشین نیست. از این رو ضرورت دارد ادبیات پایداری به عنوان بخش مهمی از ادبیات امروز ایرانبررسی شده, مول فه ها, فرصت ها و چالش های پیش روی آن بازشناسی شود. لذا این پژوهش ضمن واکاوی مولفه ها و ارائه تعریفیجامع و مانع از ادبیات پایداری و طبقه بندی انواع مختلف و متفاوت آن, می کوشد مهم ترین فرصت ها و چالش های این شاخه ازادبیات در ایران را, با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی مورد بازشناسی, بررسی و تحلیل قرار دهد. بر اساس یافته های این تحقیق,مولفه اصلی ادبیات پایداری-به منزله یک مقوله ماهی تا مضمونی-توجه به عنصر «ستیز با» یا «تاب آوری در برابر» هر نوع اعمال قدرت نامشروع؛ لوازم و عوارض آن است

کلیدواژه ها:

ادبیات پایداری ، مولفه ها ، ادبیات تطبیقی ، دوران معاصر