ارزیابی اثرات سیاست های دولت طی برنامه های چهارم و پنجم توسعه ی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بر معماری مساکن نواحی روستایی (مطالعه موردی: شهرستان آستارا)

با توجه به هزینه های بالای ساخت و مقاوم سازی مسکن برای روستانشینان، سیاست گذاران اعتبارات و تسهیلات ساخت و مقاوم سازی مساکن روستایی را در قالب انواع طرح ها و برنامه ها مدنظر قرار داده اند. در این بین، بالاترین اسناد در حوزه ی سیاست گذاری توسعه ی مناطق مختلف و به ویژه روستاها در ایران، مربوط به برنامه های ۵ساله ی توسعه ی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می باشد. در این راستا، ارزیابی میزان و نحوه ی تاثیر این برنامه های توسعه در مناطق روستایی می تواند نقش سیاست گذاری دولتی را در توسعه ی روستاها مشخص نماید. از طرفی، بررسی تاثیرات انواع سیاست ها در مقاوم سازی مساکن مورد بحث و بررسی قرار گرفته و ارزیابی تاثیر آنها در معماری مساکن روستایی خلا پژوهش های گذشته می باشد. بدین منظور پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تاثیر سیاست های دولت بر معماری مساکن روستاهای شهرستان آستارا با تاکید بر برنامه های چهارم و پنجم توسعه نگارش شده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر کمی-کیفی با ماهیت توصیفی-تحلیلی می باشد که در راستای جمع آوری و تحلیل اطلاعات از روش کیفی زمینه یابی «مردم نگاری» (مشاهده، مصاحبه، عکس برداری و فیش برداری) و آزمون T در نرم افزار SPSS استفاده شده است. جامعه ی آماری تحقیق نیز شامل مساکن روستاهای شهرستان آستارا می باشد که حجم نمونه بر اساس روش کوکران ۳۸۴ مسکن برآورد گردیده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که اعتبارات مسکن در دسترس اکثر روستانشینان بوده و موجب استحکام و دوام مساکن روستاهای شهرستان آستارا گردیده است. با این حال از سایر اثرات این اعتبارات می توان به کاهش سطح فعالیت های زیستی در واحد مسکونی، کاهش تعدد اتاق و سطح زیربنای مساکن، تغییر در نوع پلان و همچنین کاهش استفاده از فناوری های بومی در ساخت مساکن اشاره کرد. از طرفی، نتایج حاکی از شهری شدن شکل روستاها و کاهش هویت در کالبد آنها و همچنین کاهش ارزش های فرهنگی و تطابق با الگوی کهن و سنتی زمینه و منطقه ی مورد مطالعه در طراحی های جدید واحدهای مسکونی می باشد.

کلیدواژه ها:

برنامه های توسعه ، توسعه ی روستایی ، مسکن ، شهرستان آستارا