بررسی چالش های اندیشه مقاصدی در اجتهاد احکام مسائل نوپدید

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 108

فایل این مقاله در 30 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JFIQH-3-5_004

تاریخ نمایه سازی: 4 مهر 1402

چکیده مقاله:

مجتهد در مقام اجتهاد با دو عنصر موضوع و حکم روبروست؛ دو بحثی که بیش از پیش مورد توجه اندیشمندان علوم مرتبط با فقه و شریعت قرار داشته است و مسائل نوپدید در حوزه موضوع شناسی مسائل فقهی و اندیشه مقاصدی در حوزه مفهوم شناسی احکام بوده اند؛ حل مسائل نوپدید به کمک مقاصد الشریعه یکی از پرتکرارترین اندیشه ها است. این دو مفهوم از یک سو درون خود با چالش هایی روبرو هستند و از سوی دیگر با قرارگرفتن کنار یکدیگر، اندیشه مقاصدی در مواجهه با حل مسائل نوپدید، با چالش های درونی متنوع و جدیدتری روبرو می شود که کارامدی آن را کم رنگ می کند. ازآنجاکه این دو مفهوم همچنان در مرحله نقض و ابرام هستند، عمده چالش ها نتیجه آگاهی نداشتن کافی به مسائل موضوع شناسی فقهی و تمسک خارج از ضوابط به مقاصد شریعت حاصل شده است. پژوهش پیش رو مبتنی بر روش تتبعی و تحلیلی، بعد از شرح اجمالی مفاهیم اجتهاد مقاصدی و مسائل نوپدید با شمارش بیست وپنچ چالش پیش روی رویکرد مقاصدی در مواجهه با مسائل نوپدید خواهد بود تا بتواند پاسخگوی شبهه های مختلف متفکران در زمینه به کارگیری مقاصد شریعت به عنوان ابزاری اجتهادی باشد.

نویسندگان

رضا سمیعی

دانشجوی دکتری مطالعات تطبیقی مذاهب فقهی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

رضا اسفندیاری(اسلامی)

دانشیار گروه فقه مقارن و حقوق، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

حسین رجبی

استادیار گروه فقه مقارن و حقوق، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن ادریس حلی، محمد بن منصور (۱۴۱۱ ق)؛ مستطرفات السرائر؛ ...
  • ابن الحاجب، عثمان بن عمر (۱۴۲۹ ق)؛ مختصر المنتهی الاصولی؛ ...
  • ابن عاشور، محمد [بی تا]؛ نظریه مقاصد الشریعه الاسلامیه؛ تونس: ...
  • ابن عبدالسلام، عزالدین (۱۴۱۴ ق)؛ الامام فی بیان ادله الاحکام، ...
  • (۱۹۷۲ م)؛ القواعد الصغری؛ دمشق: دار الفکر المعاصر. ...
  • (۱۹۹۹ م)؛ الفوائد فی اختصار المقاصد؛ دمشق: دار الفکر المعاصر. ...
  • (۲۰۰۶ م)؛ شجره المعارف و احوال؛ بیروت: دار الکتب العلمیه ...
  • ابن قیم الجوزیه، شمس الدین ابوعبدالله (۱۴۱۱ ق)؛ اعلام الموقعین ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم (۱۴۱۴ ق)؛ لسان العرب؛ بیروت: ...
  • آخوند خراسانی، محمدکاظم (۱۴۱۵ ق)؛ کفایه الاصول؛ قم: موسسه آل ...
  • آمدی، سیف الدین (۱۴۰۲ ق)؛ الاحکام فی اصول الاحکام؛ بیروت: ...
  • الامین، حسن (۱۳۹۲ ق)؛ دائره المعارف الشیعیه؛ ج ۳، بیروت: ...
  • بهبهانی، محمدباقر (۱۴۱۷ ق)؛ حاشیه مجمع الفائده والبرهان؛ قم: موسسه ...
  • بوطی، محمدسعید (۱۴۲۶ ق)؛ ضوابط المصلحه فی الشریعه اسلامیه؛ دمشق: ...
  • تربتی شهابی، محمود (۱۳۳۶ ش)؛ ادوار فقه؛ تهران: دانشگاه تهران ...
  • جصاص، احمد بن علی (۱۴۰۵ ق)؛ احکام القرآن؛ تحقیق: محمدصادق ...
  • جعفری لنگرودی، محمدجعفر (۱۳۷۵)؛ دانش نامه حقوقی؛ تهران: امیر کبیر. ...
  • (۱۳۹۳)؛ فلسفه حقوق مدنی؛ تهران: گنج دانش ...
  • جناتی، محمدابراهیم (۱۳۶۸)؛ «جایگاه قیاس در منابع اجتهاد»؛ کیهان اندیشه، ...
  • (۱۳۷۲)؛ ادوار اجتهاد از دیدگاه مذاهب اسلامی؛ تهران: موسسه کیهان. ...
  • (۱۳۷۴)؛ ادوار فقه و کیفیت بیان آن؛ چ اول، تهران: ...
  • (۱۳۷۰)؛ منابع اجتهاد از دیدگاه مذاهب اسلامی؛ تهران: کیهان ...
  • جوهری، اسماعیل بن حماد (۱۴۰۷ ق)؛ الصحاح؛ بیروت: دار العلم ...
  • جوینی، عبدالملک بن عبدالله (۱۴۱۸ ق)؛ البرهان فی اصول الفقه؛ ...
  • حکیم لاهیجی، ملاعبدالرزاق (۱۳۷۳)؛ گوهر مراد؛ تهران: وزارت فرهنگ و ...
  • حکیم، سید محمدتقی (۱۳۹۴)؛ الاصول العامه للفقه المقارن؛ تهران: مجمع ...
  • خویی، سیدابوالقاسم (۱۴۱۰ ق)؛ التنقیح فی شرح العروه الوثقی؛ تقریر: ...
  • (۱۴۲۲ ق)؛ مصباح الاصول مباحث الفاظ؛ قم: مکتبه الداوری ...
  • دهلوی، شاه ولی الله (۱۴۲۶ ق)؛ الحجه البالغه؛ [بی جا]: ...
  • رازی، فخرالدین (۲۰۱۱ م)؛ اسرار التنریل و ادوار التنزیل؛ بیروت: ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد (۱۴۱۲ ق)؛ المفردات فی غریب ...
  • رشید رضا، محمد (۱۹۹۰ م)؛ تفسیر القران الحکیم (تفسیر المنار)؛ ...
  • ریسونی، احمد (۱۴۲۳ ق)؛ حقوق الانسان محور المقاصد الشریعه؛ قطر: ...
  • (۱۴۱۲ ق)؛ نظریه المقاصد عند الشاطبی؛ چ دوم، [بی جا]: ...
  • (۱۹۹۱ م)؛ نظریه المقاصد عند الامام الشاطبی؛ رباط: دار الامان. ...
  • (۲۰۱۳ م)؛ المدخل الی دراسه مقاصد الشریعه؛ [بی جا]: دار ...
  • زحیلی، وهبه بن مصطفی (۱۴۳۱ ق)؛ اصول الفقه الاسلامی؛ دمشق: ...
  • (۱۴۱۳ ق)؛ الرخص الشرعیه احکامها وضوابطها؛ دمشق: دار الخیر ...
  • شاطبی، ابراهیم بن موسی (۱۴۱۷ ق)؛ الموافقات؛ ج دوم، عربستان: ...
  • (۱۴۲۳ ق)؛ اعتصام؛ ج دوم، ب‍ی‍روت : دار الکتب العلمیه ...
  • شیخ انصاری، مرتضی (۱۲۸۱)؛ فرائد الاصول؛ قم: مجمع الفکر الاسلامی. ...
  • (۱۳۹۷)؛ مکاسب محرمه؛ [بی جا]: عالمه ...
  • شیخ مفید، محمد بن محمد (۱۳۷۲)؛ المسائل الصاغانیه؛ قم: کنگره ...
  • صدر، سید محمد باقر ( ۱۴۲۶ ق)؛ دروس فی علم ...
  • (۱۴۲۱ ق)؛ المعالم الجدیده للاصول؛ قم: مرکز الابحاث و الدراسات ...
  • طباطبایی، سیدمحمدحسین (۱۳۶۷)؛ المیزان؛ ج پنجم، قم: بنیاد علمی و ...
  • علامه حلی، حسن بن یوسف (۱۴۲۵ ق)؛ نهایه الوصول الی ...
  • علیدوست، ابوالقاسم (۱۳۸۸)؛ فقه و مصلحت؛ تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه ...
  • غزالی، محمد بن محمد (۱۴۱۷ ق)؛ المستصفی من علم الاصول ...
  • الفاسی، علال (۱۹۹۳ م)؛ مقاصد الشریعه الاسلامیه و مکارمها؛ مغرب: ...
  • فاضل لنکرانی، محمد [بی تا]؛ ایضاح الکفایه، اصول فقه شیعه؛ ...
  • فیومی، احمد بن محمد [بی تا]؛ المصباح المنیر فی غریب ...
  • قرضاوی، یوسف (۱۴۲۶ ق)؛ دراسه فی مقاصد الشریعه بین المقاصد ...
  • کاشف الغطاء، الشیخ عباس (۱۳۸۰)؛ کشف الغطاء؛ مشهد: دفتر تبلیغات ...
  • (۱۴۳۲ ق)؛ المنتخب من القواعد الفقیهه؛ نجف اشرف: مطبعه النجف ...
  • [بی تا]؛ رساله فی حجیه الظن؛ [بی جا]: [بی نا] ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب (۱۳۸۸ ق)؛ الکافی؛ تصحیح و تعلیق: ...
  • گروه نویسندگان (۱۴۲۵ ق)؛ ابعاد الانسانیه و الحضاریه فی صحیفه ...
  • مجاهد طباطبایی سیدمحمد (۱۲۹۶ ق)؛ مفاتیح الاصول؛ قم: موسسه آل ...
  • محقق اردبیلی، احمد بن محمد (۱۴۰۳ ق)؛ مجمع الفائده و ...
  • محقق اصفهانی، محمدحسین (۱۳۷۴)؛ نهایه الدرایه فی شرح الکفایه؛ قم: ...
  • محقق حلی، نجم الدین ابوالقاسم [بی تا]؛ معارج الاصول؛ قم: ...
  • مشکینی، علی (۱۳۹۴)؛ اصطلاحات الاصول؛ قم: بوستان کتاب ...
  • مطهری، مرتضی (۱۳۷۳)؛ اسلام و مقتضیات زمان؛ قم: صدرا. ...
  • (۱۳۷۴)؛ آشنایی با علوم اسلامی؛ قم: صدرا ...
  • معرفت، محمدهادی (۱۳۷۹)؛ تفسیر و مفسران؛ قم: التمهید ...
  • مکارم شیرازی، ناصر (۱۴۲۷ ق)؛ دائره المعارف فقه مقارن؛ چ ...
  • (۱۳۷۰)؛ القواعد الفقهیه فی شرح تحریر الوسیله؛ قم: مدرسه امام ...
  • مهریزی، مهدی (۱۳۸۴)؛ «المقاصد فی الشریعه»؛ مجله رساله التقریب، ش ...
  • موسوی عاملی، سیدمحمد (۱۴۲۹ ق)؛ مدارک الاحکام فی شرح شرائع ...
  • نجفی، محمدحسن بن باقر [بی تا]؛ جواهرالکلام فی شرح شرایع ...
  • نراقی، ملااحمد (۱۴۱۷ ق)؛ عوائد الایام؛ قم: مکتبه الاعلام الاسلامی ...
  • نمایش کامل مراجع