بررسی سیستماتیک پژوهش های حوزه مدل سازی تخلیه از ساختمان در هنگام حریق و تبیین چارچوب معماری ایمن از منظر تخلیه

طراحی مسیرهای خروج برای تخلیه اضطراری به هنگام رخداد حریق یکی از موضوع های عملکردی طراحی معماری است. امروزه می توان عملکرد ساختمان در خروج ایمن افراد به هنگام شرایط اضطراری حریق را با ابزار «مدل سازی تخلیه» سنجید. پژوهش حاضر با هدف بررسی سیستماتیک پژوهش های انجام شده در حوزه مدل سازی تخلیه از ساختمان در هنگام حریق انجام گرفته است. با جستجوی ادبیات تخصصی، پایگاه داده ای متشکل از ۱۵۲ مقاله ساخته شدند و داده های حاصل از آن برای پاسخ به سه پرسش اصلی بررسی گردیدند. در پرسش اول «جایگاه طراحی معماری در کل پژوهش های حوزه مدل سازی تخلیه حریق» مورد سوال قرار گرفت. مسائل طراحی معماری یک دسته در انواع پنجگانه پژوهش های مدل سازی تخلیه هستند و در نمونه های مدل سازی شده نیز تنوعی از مقیاسهای مختلف در فرایند طراحی ملاحظه می شود. همچنین کیفیتی تحت عنوان «معماری ایمن» تعریف شد و شاخص های مربوطه پنج رویکرد زمان محور، پیکره بندی محور، ظرفیت محور، ازدحام محور و ریسک محور طبقه بندی شدند. پرسش دوم در مورد «عناصر معماری واجد اهمیت در مسائل مدل سازی تخلیه» بود. با بررسی متغیرها در پژوهش های مختلف و رابطه میان آنها دریافت شد که عناصر متعددی از معماری متغیر مستقل در مسائل مدل سازی تخلیه قلمداد می شوند و ویژگی های طراحی آنها با عنوان سنجه هایی برای تبیین متغیرهای وابسته دیگر لحاظ شدهاند. در پرسش سوم در خصوص «رابطه عناصر معماری با دیگر پارامترهای مدل سازی تخلیه» بود. در مواردی که هدف از مدل سازی ارزیابی یک طرح است؛ نتایج می تواند منجر به اعمال تغییرات زیادی در طرح شود. مدل های تخلیه می توانند از حیث ویژگی های متعددی همچون مقیاس، رویکرد مدل برای نمایش انسان و فضا، و الگوریتم های مسیریابی متنوع و متفاوت باشند. روش های مدل سازی با پیشرفت طراحی رابطه ای متناظر دارند. در مراحل اولیه، فرایند معماری مدل سازی در مقیاس کلان می تواند منجر به رد یا پذیرش یک گزینه طراحی شود، یا همخوانی یا ناهمخوانی طرح را با حدود عملکردی الزامی نشان دهد. در طرح های توسعه یافته تر، مدل سازی در مقیاس خرد به مثابه ابزاری برای تصمیم گیری نهایی در مورد ابعاد، جزئیات پیکره بندی ها، و جانمایی ستونها و مبلمان فضا کارکرد دارد. همچنین تلفیق رویکردهای پنج گانه معماری ایمن امکان تدوین چارچوب های عملیاتی برای ارزیابی عملکرد ایمنی تخلیه طرح معماری را فراهم می آورد.

کلیدواژه ها:

مدل سازی تخلیه ، طراحی معماری ، عملکرد ، ایمنی حریق