تحلیل روند پراکنده رویی در توسعه کالبدی - فضایی شهر اصفهان

توجه به توسعه کالبدی – فضایی شهر، یک ضرورت اساسی در برنامه های توسعه شهری می باشد. در ایران گسترش فیزیکی شهرها در قالب رشد بدون برنامه و در راستای علل مختلف از جمله مهاجرت های بی رویه یکی از مشکلات شهرها محسوب شده که پدیده ای تحت عنوان پراکنده رویی از نتایج رشد این گونه می باشد. پراکنده رویی مناطق شهری و آثار متعدد اقتصادی و زیست-محیطی آن، صاحب نظران مسائل شهری را به کنکاش جهت یافتن راهبردهایی برای مقابله با آن واداشت. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی می باشد و گردآوری داده ها به صورت کتابخانه ای و بازدید میدانی انجام شده است و پس از آن، به تحلیل الگوی توسعه فضایی – کالبدی شهر اصفهان با استفاده از روش های کمی چون مدل هلدرن، موران، آنتروپی شانون و روش چارکی پرداخته شده است. نتایج استفاده از روش چارکی نمایانگر عدم توزیع متعادل جمعیت در این شهر است و بر اساس مدل موران، شهر از الگوی تجمع فضایی جمعیت به صورت خوشه ای در مناطق شهر و از عدم پخشایش منظم برخوردار است. بر اساس مدل هلدرن توسعه فیزیکی این شهر در دهه ی ۱۳۹۵-۱۳۸۵، ۹۳ درصد ناشی از رشد جمعیت و ۷ درصد در اثر افزایش مساحت می باشد. مدل آنتروپی شانون نیز فرم شهر را به صورت پراکنده نشان می دهد. و در نهایت توزیع الگوی رشد شهر اصفهان به صورت پراکنده است و این مساله موجب ناپایداری زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی و کالبدی شهری شده است. با توجه به پیامدهای نامطلوب رشد پراکنده، در راستای توسعه پایدار، تاکید به اصول و راهبردهای رشد هوشمند بهترین الگو برای توسعه فضایی – کالبدی شهر اصفهان می باشد.

کلیدواژه ها:

پراکنده رویی ، توسعه کالبدی – فضایی ، الگوی رشد ، شهر اصفهان .