تحلیل و بررسی شفقت و مهربانی در کتاب قابوس نامه براساس مولفه های روان شناسی شفقت گیلبرت

از مهم­ترین زمینه­های پژوهش در سال­های اخیر، مربوط به مقالات علمی و طرح مباحث میان رشته ای درباره آن ها است. یکی از این موضوعات، پژوهش در حیطه علوم روان شناسی در آثار ادبی و تطبیق آن با تئوری های جدید روان شناسی است. نویسنده در این پژوهش، درصدد آن است تا مولفه های روان شناسی شفقت گیلبرت را با عنایت به کتاب قابوس نامه، بررسی و  سپس با علم روز روان شناسی منطبق سازد. شفقت و مهربانی یکی از مضامین اخلاقی و انسانی است که در کتاب­های ادبیات فارسی و همچنین در علوم روان شناسی بدان پرداخته شده است. نویسنده در این پژوهش به شیوه توصیفی- تطبیقی و با ابزار کتاب­خانه­ای به موضوع  مهربانی و شفقت در قابوس نامه بر اساس مولفه های روان شناسی گیلبرت پرداخته­اند. باوجود هم پوشانی واژه شفقت با  کلماتی همانند  همدلی و همدردی، مهربانی، دل سوزی و ترحم در ادبیات فارسی، مفهوم روان شناختی آن با معنای کلمات مذکور، متفاوت است. در ترجمه کتاب ها و نظریه های گیلبرت، کلمه شفقت بیانگر ویژگی های دوازده گانه ای است که بر اساس آن «انسان مهربان» تعریف شده است. با مقایسه و بررسی مولفه های روان شناسی شفقت گیلبرت با قابوس نامه این نتایج حاصل می شود که مفاهیم انسانی مطرح شده به وسیله عنصرالمعالی، قرن­ها قبل از بیان این مفاهیم در روان شناسی، رواج داشته و مورد بحث و تبادل نظر قرارگرفته است. این مسئله حاکی از  غنای فرهنگی و ادبی زبان و ادبیات فارسی است که متاسفانه در جامعه ما مورد بی­توجهی قرار گرفته و به جای آن، علوم پیش­رفته روان شناسی و غربی موید این  مباحث و نظریات شده است.

کلیدواژه ها:

درمان ، رنج ، شفقت ، عنصرالمعالی ، قابوس نامه ، گیلبرت