مطالعه ای بر تاثیر آموزش شیوه های مطالعه بر کاهش اضطراب امتحان در دانش آموزان دبیرستانی

اضطراب، پریشانی، تشویش یا دلشوره (به انگلیسی: Anxiety) عبارت است از یک احساس منتشر، ناخوشایند و مبهم هراس و نگرانی با منشا ناشناخته، که به فرد دست می دهد و شامل عدم اطمینان، درماندگی و برانگیختگی فیزیولوژیکی است. . وقوع مجدد موقعیت هایی که قبلا استرس زا بوده اند یا طی آن ها به فرد آسیب رسیده است باعث اضطراب در افراد می شود. همه انسان ها در زندگی خود دچار اضطراب می شوند، ولی اضطراب مزمن و شدید غیرعادی و مشکل ساز است. تحقیقات و بررسی ها نشان می دهند که اضطراب در طبقات کم درآمد و افراد میان سال و سال خورده نسبت به بقیه افراد بیشتر دیده می شود. اضطراب امتحان، نوع خاصی از اضطراب است که با نشانه های جسمی، شناختی و رفتاری به هنگام آماده شدن برای امتحان و انجام تست ها و آزمون ها مشخص می شود و زمانی تبدیل به یک مشکل می شود که سطح بالای این اضطراب با آماده شدن برای امتحان و انجام آزمون تداخل پیدا کند. وجود اندک اضطراب در انسان هم طبیعی و هم لازم است، ولی اگر از حد بگذرد برای او مشکل ساز خواهد بود، به طوری که با داشتن اطلاعات و مهارت قادر نخواهد بود امتیاز لازم را کسب کند. اضطراب امتحان یک واکنش هیجانی ناخوشایند به موقعیت ارزیابی است. این هیجان با احساس ذهنی از تنش، تشویق و برانگیختگی سیستم عصبی خودکار مشخص می شود. پژوهشگران، اضطراب امتحان را بعنوان صفتی نسبتا پایدار و مرتبط با موقعیت های تهدید آمیز تعریف می کنند. کودکان در سنین دوره ابتدایی، اضطراب اندکی را درباره امتحان تجربه میکنند. اضطراب امتحان در سنین ۱۲-۱۰ سالگی شکل می گیرد و تا دوران بزرگسالی وحتی تحصیلات دانشگاهی ادامه می یابد. بنظر می رسد با بالاتر رفتن سن و اهمیت یافتن موفقیت های تحصیلی میزان اضطراب امتحان هم بالا می رود. میوزج و برود (۱۹۹۹) برای اضطراب امتحان چهار مولفه ذکر کرده اند که عبارتند از: نگرانی، هیجان پذیری، تداخل و فقدان اعتماد به نفس. اضطراب امتحان دو مولفه دارد: مولفه نگرانی و مولفه هیجان پذیری. نگرانی به شناخت های منفی راجع به عملکرد و هیجان پذیری به برانگیختگی خودکار ادراک شده توسط فرد مانند ضربان قلب و تنش عضلانی اشاره دارد. هدف پژوهش حاضر، مقایسهی تاثیر روش های آموزشی کاهش استرس مبتنی بر ذهنآگاهی و مهارت های مطالعه در کاهش اضطراب امتحان دانشآموزان بود. روش پژوهش از نوع آزمایشی با طرح پیشآزمون-پسآزمون سهگروهی بود. جامعهی آماری پژوهش را کلیهی دانشآموزان دختر مقطع دوازدهم شهر رشت در سالتحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ تشکیل میدادند که از میان آنها با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی ساده، دانشآموزانی که نمرات اضطراب امتحان بالایی داشتند (یک انحراف معیار بالاتر از میانگین گروه)، ۴۵ نفر انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل جایگزین شدند.

کلیدواژه ها:

ذهنآگاهی ، کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی ، مهارت های مطالعه ، اضطراب امتحان.