بررسی عوامل و متغیرهای موثر تصمیم گیری در سیاست خارجه ایران

امروزه تصمیم گیری ۱یکی از مباحث عمده در عرصه تئوری پردازی در سیاست می باشد و اندیشمندان زیادی را در این عرصه به خودمشغول دا شته ا ست . اگرچه ریشه ا صلی تئوری های تصمیم گیری به اقتصاد و مدیریت برمی گردد، اما دامنه این مو ضوع به عر صه سیاست و سیاست دفاعی نیز کشیده شده و تحقیقات زیادی در این زمینه توسط محققان عرصه سیاست انجام شده است و مدلهای گوناگونی را برای تحلیل تصمیمات در سیا ست و بویژه در سیا ستهای دفاعی - امنیتی ارائه کرده اند.با نگاهی بر تحقیقات و مطالعات صورت گرفته درمی یابیم که الگوی عقلانیت صمیم گیری ، الگوی غالب در زمینه تصمیم گیری های دفاعی - امنیتی بوده و فرض این الگو به صورت کلی بر مبنای اتخاذ تصمیم بوسیله قانون هزینه - فایده است ؛ به طوری که بازیگر در مرحله اول راههایی را برای رسیدن به هدف خود انتخاب، سپس تمامی راههای رسیدن به هدف را بررسی می کند و سپس دست به انتخاب منطقی می زند و مطلوبترین گزینه را برمی گزیند. الگوهای دیگری هم در تصمیم گیری دفاعی - امنیتی وجود دارند که بوسیله محققانی چون گراهام تی آلیسون ۳ مطرح شده اند. البته همه این الگوها به عنوان انتقاد و جایگزین مدل عقلانی تصمیم گیری مطرح شده اند و توانسته اند در مواقعی قدرت بیشتری برای تو صیف و تو ضیح وقایع پیدا کنند. مدلهایی چون مدل تصمیم گیری فرایند سازمانی ۴، مدل سیا ستهای حکومتی ۵ و مدل تصمیم گیری تکثرگرا۶، مدلهایی هستند که توسط محققان صاحب نظر در این زمینه به عنوان جایگزین مدل عقلانی مطرح شده اند.