بررسی موارد ابطال رای داوری

یکی از مقولات مورد بحث در مساله داوری تعیین آثار رای داور و بررسی موجبات بطلان رای است به این معنا که چنانچه رای داوری صادر شود دارای چه آثاری است و سیستم قضایی در مواجهه با آن و برای اجرای رای چه موضعی را باید انتخاب کند.از طرفی در چه شرایطی رای داور مواجهه با ایراد بوده و خطر بطلان آن را تهدید می کند، در صورت اعتراض یکی از اصحاب دعوا مرجع قضایی مکلف به رسیدگی خواهد بود یا نخواهد .قطعیت رای داور، خواست طرفین بوده و اراده آنها این است که با صدور رای توسط داور اختلاف خاتمه یافته و محاکم قضایی در آن دخالت نداشته باشند با وجود قطعیت رای داوری لازم است امکان درخواست ابطال آن در موارد محدود وجود داشته باشد . اینکه رای داور با رعایت اصول مهم دادرسی صادر شده باشد نیزمورد خواست طرفین بوده و لازم است امکان اعتراض رای داور به علت عدم رعایت اصول شکلی مهم جهت اطمینان از رعایت بی طرفی و انصاف وعدالت وجود داشته باشد .پذیرش مطلق قطعیت رای داور، این خطر را دارد که ممکن است قواعد حقوقی مهم و موثر بر نتیجه اختلاف نقض شود و نتوان جلوی اجرای رای صادره را گرفت .این احتمال وقتی خطرناک تر نیز می گردد که داور از قواعد حقوقی اطلاع دقیقی نداشته باشد .اگرچه طرفین با درج شراط داوری در قرارداد یا انتخاب داور بعد از بروز اختلاف به داور اختیار رسیدگی داده و باید به نتایج آن پایبند باشند اما این رضایت به معنی آن نیست هر حکمی با هر روش صادر شده باشد طرفین را پایبند کند}پی یر لالیو، اجرای احکام داوری بین المللی ،ترجمه سوسن خطاطانف ۱۳۷۲،شماره ۱۶و ۱۷ تهران مجله حقوق بین الملل ، مرکز امور حقوق بین المللی مجلس ص ۳۸۴{ و در موارد معین طرفین می توانند رای داور را نیز نپذیرند و به آن اعتراض نمایند. اما این موارد باید محدودو معین باشند، لذا قانون گذار در ماده ۴۸۹ قانون آیین دادرسی مدنی درهفت بند رای داور را قابل ابطال دانسته و تصریح کرده است قابلیت اجرایی ندارد. البته لازم به ذکر است که در ماده ۴۹۰ قانون آیین دادرسی مدنی تصریح شده که در صورت اعتراض یکی از طرفین در مهلت مقرر رای داور قابل ابطال است یعنی در صورتی که هیچ کدام از طرفین اعتراض نکنند رای به قوت خود باقی است و اجرا می شود.اگرچه گفته شده رای داوری یک مرحله ایی و قطعی می باشد. اما همانطور که اشاره شده امکان اعتراض به رای داور وجود داشته و این امر در عین آنکه می تواند ضامن اعتبار داوری وصیانت کننده منافع طرفین ومامنی برای محکوم علیه رای داوری باشد، می تواند رای صحیح داوری را که به درستی صادر شده است را نقض نموده و در نهایت منجر به صدور رای اشتباه گردد.چرا که همواره نظر قاضی رسیدگی کننده به دعوای ابطال رای داوری صحیح شود و ممکن است رای ابطال شده صحیح بوده باشد.( سروی مقدم ،مصطفی ،مقایسه جایگاه دادگاه وداوری درحل اختلافات تجاری بین المللی ،اموزگاه حقوی ،دانشگاه علوم اسلامی روی ،شماره ، ۱۳۸۹،۱۳ ) بنا به دلایل گفته شده، قابلیت ابطال رای داوری را باید شمشیری دو لبه دانست که هم می تواند ضامن اجرای عدالت و هم ناقض اجرای عدالت باشد. که در این پژوهش در دو مبحث به بررسی موجبات بطلان رای داورپرداخته ایم .

کلیدواژه ها:

ابطال ، رای ، داوری .