بررسی فقهی تضمین پیشه وران در سده های نخست هجری

با رواج طبقه پیشه وران به عنوان یک نهاد اجتماعی مستقل که در سرزمینهایی چون عراق و ایران شناخته شده بود و ارائه خدماتشان به شکل گسترده ، روابط معاملی میان پیشه وران و مشتریان در قالب « اجاره خدمات » تحلیل گردید. نظریه حضرت علی (ع) درباره « اجیر مشترک » که مصداق بارز آن پیشه ور بود ، و به مساله ضمان و مسوولیت ناشی از خسارتهای وارد آمده بر کالا مربوء می شد مبدا تحولی شکلی و محتوایی بود که از دوره آغازین فقه تا دوره گسترش آن محافل فقهی را تحت تاثیر خود داشت.در دوره های بعد ، فقیهان در تحلیلی فقهی از این مساله به ادله ای چون «مصلحت » ، « استحسان » و « سد ذریعه » و نیز « قاعده اتلاف » استناد جستند. نگارندگان با بررسی تاریخی روایات پرشمار برجای مانده درباره این مساله در سده های ۲و ۳ ق. ، نخست فقه بومی و آرای فقیهان امصار در این دوره را مورد بررسی قرار داده اند و سپس با طبقه بندی روایات منقول از اهل بیت(ع)، سعی در ارائه یک نظام منسجم حقوقی از آنها دارند

کلیدواژه ها:

ضمان ، پیشه ور ، اجیر ، اجیر مشترک ، امام علی بن ابی طالبی (ع) ، اتلاف ، مصلحت ، تعلیل ، استحسان ، سد ذریعه