ابن درستویه یک چهره درخشان ایرانی در نحو عربی بغداد شهریکه بپا میخیزد

بغداد در عصر ساسانی یکی از مناطق ییلاقی حومه مدائن بوده است. بزرگان دولت در آن، بناها و باغهایی جهت استراحت و تفرج داشته اند. تا آغاز دوره اسلامی بغداد دیهی بیش نبود. در سالهای ۱۴ و ۱۷ هجری بصره و کوفه بوسیله عتبه بن غزوان مازنی و سعدبن ابی وقاص سرداران اسلامی بنا شد. و بفاصله کوتاهی دو مکتب نحوی در آنها پدید آمد. و حیات علمی و فکری در آنها رشد یافت. بغداد در این وقت هنوز بصورت شهر درنیامده بود. ابوجعفر منصور دومین خلیفه عباسی (۱۳۶- ۱۵۸ھ) بنابه ملاحظات سیاسی و طبیعی بغداد را بصورت شهری درآورد (۱۴۶ھ). خلفاء عباسی بغداد را مقر خلافت خویش قرار دارند. و اهتمام بلیغی در آبادانی آن مبذول داشتند. نهضت فکری در بغداد همزمان با عمران و گسترش شهری بغداد، حیات علمی و فکری و ادبی در آن پدیدار گشت. زیرا بخاطر تشویق و تایید خلفاء و بزرگان دولت عباسی علماء و فقها و ادباء و شعراء به این شهر روی آوردند. و هنوز سده بنیاد این شهر به پایان نرسیده بود که انبوهی از علماء و ادباء درآن استقرار یافتند. مدارس و کتابخانه ها و بیمارستانها و رصدخانه ها در آن تاسیس شد. و در راس همه این موسسات «بیت الحکمه» که مرکز مهم ترجمه و تدوین کتب در علوم و فنون مختلف بوده، دراین شهر به وجود آمد. چنانکه کتابهای فراوانی در آن فراهم آمد، و دانشمندان برجسته ای در آن سرگرم تحقیقات بوده اند. سرعت بغداد در سیر علمی وادبی درخشان خود دو مکتب بصره و کوفه را تحت الشعاع قرار داد. وخود میدان برخورد آراء دو مکتب مزبور و سایر مکاتب گردید.