جایگاه مباحث حدیثی در نظریات علوم قرآنی از دیدگاه آیت الله معرفت(ره)

حسین ستار; محسن قاسمپور; الهام جمشیدی

جایگاه مباحث حدیثی در نظریات علوم قرآنی از دیدگاه آیت الله معرفت(ره)

محل انتشار: دوفصلنامه حدیث پژوهی، دوره: 15، شماره: 1

سال انتشار: 1402

نوع سند: مقاله ژورنالی

زبان: فارسی

مشاهده: 150

فایل این مقاله در 30 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

دریافت فایل کامل مقاله

صدور گواهی نمایه سازی
من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

https://civilica.com/doc/1756374

شناسه ملی سند علمی:

JR_HADITH-15-1_009

تاریخ نمایه سازی: 19 شهریور 1402

چکیده مقاله:

سنت و حدیث که از قدیمی ترین و کاربردی ترین منبع در علوم قرآنی به شمار می آید، در آثار محمدهادی معرفت (۱۳۰۹-۱۳۸۵ه.ش)دایره کاربردی گسترده ای را در بر می گیرد. از یک سو، شاهد آن هستیم که ماثورات از همان دوران نخست درزمینه کشف مفاهیم علوم قرآنی بسیار سودمند هستند؛ و ازسوی دیگر این منبع کمابیش مورد غفلت دانشمندان علوم قرآنی قرار گرفته است که با توجه به کثرت دانشمندان اهل سنت در این عرصه تا حدودی قابل توجیه است. مرحوم معرفت در نظریات علوم قرآنی خود عملا به بازبینی و کاربرد جدی روایات روی آورده و آن ها را بر محوریت قرآن استوار ساخته است؛ ایشان با واکاوی مفاهیم علوم قرآنی در روایات مقبول اهل بیتt و صحابه به ابداع نظریات، تمایز بخشی و تبیین این مفاهیم پرداخته است. ایشان تمام مسائل قرآنی را از قرآن آغاز و به حدیث ختم می کند و بالعکس؛ این رویکرد حدیثی می تواند فصل الخطابی در مسئله جایگاه سنت و حدیث از منظر وی باشد. نوشتار حاضر برای تبیین این مسئله، نمونه نظریه های بطن، نسخ تدریجی، نزول قرآن در شب قدر و وحی در زمان بعثت، جاودانگی و عدم تحریف قرآن و... با استناد به روایات جری و تطبیق، روایات نسخ، روایات آغاز نزول، روایات عرضه به قرآن و... مطرح شده است تا نشان دهد رجوع این محقق قرآنی به ماثورات، بسیار راه گشا بوده و قابل استخراج است.

کلیدواژه ها:

حدیث ، آیت الله معرفت ، مصدر تفسیری ، علوم قرآنی

نویسندگان

حسین ستار

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

محسن قاسمپور

استاد تمام گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

الهام جمشیدی

دانشجوی دکتری، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :

قرآن کریم (۱۳۷۳). ترجمه ناصر مکارم شیرازی. قم: دفتر مطالعات ...
آرمین، م. (۱۳۸۵). مناهل العرفان فی علوم القرآن. چ۱. تهران: ...
ابوریه، م. (۱۹۹۴م). اضواء علی السنه المحمدیه. قاهره-مصر: دارالمعارف ...
ابن بابویه، م. (۱۳۷۸ق). عیون اخبار الرضاt. تحقیق مهدی لاجوردی. ...
ابن شهرآشوب مازندرانی، م. (۱۴۱۰ق). متشابه القرآن و مختلفه. چ۱. ...
اسدآبادی، ج.، خسروشاهی، ه.، و عبده، م. (۱۴۱۷ق). العروه الوثقی. ...
بابایی، ع. (۱۳۹۲ش). روش شناسی تفسیر قرآن. چ۵. تهران: سمت ...
برقی، ا. (۱۳۷۱ق). المحاسن، تحقیق جلال الدین محدث. چ۲. قم: ...
بیضاوی، ع. (۱۴۱۸ق). انوار التنزیل و اسرار التاویل. چ۱. بیروت: ...
جرجانی، م. (۱۴۰۵ق). التعریفات. بیروت: ابراهیم ابیاری ...
حلی، ح. (۱۴۱۳ق). قواعد الاحکام فی معرفه الحلال و الحرام. ...
حسینی، ف. (۱۳۹۰ش). بحران مدرنیته و اسلام. تهران: اطلاعات ...
حویزی، ع. (۱۴۱۵ق). تفسیر نورالثقلین. قم: اسماعیلیان ...
خوش منش، ا. (۱۳۸۶). روش شناسی: تفسیر اجتماعی قرآن و ...
دروزه، م. (۱۴۲۹ق). التفسیر الحدیث ترتیب السور حسب النزول. چ۳. ...
راغب الاصفهانی، ح. (۱۴۱۲ق). المفردات فی الالفاظ القرآن. دمشق- بیروت: ...
روشن ضمیر، م. (۱۳۹۰ش). جریان شناسی قرآن بسندگی. چ۱، تهران: ...
زرکشی، ب. (۱۴۱۰ق). البرهان فی علوم القرآن. تحقیق جمال ذهبی ...
زمخشری، م. (۱۴۰۷ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل. چ۳. بیروت: ...
سیوطی، ج. (۱۴۲۱ق). الاتقان فی علوم القرآن. تحقیق فواز احمد ...
شریف الرضی، م. (۱۴۱۴ق). نهج البلاغه. تحقیق صبحی صالح. چ۱. ...
صالح، ص. (۱۳۹۰). علوم الحدیث و مصطلحه. چ۱. بی جا: ...
صفار، م. (۱۴۰۴ق). بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد۲. تحقیق ...
طوسی، م. (بی تا). التبیان فی تفسیر القرآن. چ۱. بیروت: ...
(۱۴۱۴ق). الامالی. تحقیق موسسه بعثت. چ۱. قم: دارالثقافه ...
طریحی، ف. (۱۳۷۵ش). مجمع البحرین و مطلع النیرین. تهران: مکتبه ...
علم الهدی، م. (بی تا). رسائل الشریف المرتضی. قم: دارالقرآن ...
فاضل مقداد، ج. (۴۱۹ق). کنز العرفان فی فقه القرآن. تحقیق ...
قرشی بنابی، ع. (بی تا). قاموس قرآن. بی جا: موسسه ...
قمی، ا. (۱۴۰۴ق). تفسیر قمی. قم: دارالکتاب ...
کردکریمی، ا.، نصیری حامد، ر.، و شاکری خویی، ا. (۱۳۹۹ش). ...
کلینی، م. (۱۴۲۹ق). کافی. چ۱. قم: دارالحدیث ...
مامقانی، م. (۱۳۸۵). مقباس الهدایه فی علم الدرایه. قم: دلیل ...
مجلسی، م. (بی تا). بحار الانوار. بیروت: دار احیاء التراث ...
معرفت، م. (۱۳۷۳ش). تناسب آیات و سور. چ۱. قم: بنیاد ...
(۱۳۷۹ش[الف]). تفسیر و مفسران. چ۱. قم: موسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید. ...
(۱۳۷۹ش[ب]). تحریف ناپذیری قرآن. چ۱. تهران: سمت. ...
(۱۳۸۱ش). علوم قرآنی. چ۴. قم: التمهید. ...
(۱۳۸۲ش). تاریخ قرآن. چ۵. تهران: سمت. ...
(۱۳۸۷ش). صحابه از منظر اهل بیتk. چ۱. قم: موسسه فرهنگی ...
(۱۳۸۸ش). التمهید فی علوم القرآن. قم: موسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید. ...
(۱۳۹۰). تفسیر اثری جامع. چ۱. قم: موسسه النشر التمهید. ...
(۱۴۲۳ق). شبهات و ردود حول القرآن الکریم. چ۱. قم: موسسه ...
(۱۴۲۷ق). التاویل فی مختلف المذاهب و الآراء تاریخ قرآن. چ۱. ...
(۱۴۲۸ق). صیانه القرآن من التحریف. چ۱. قم: موسسه فرهنگی انتشاراتی ...
(۱۳۸۳ش). نسخ در قرآن در تازه ترین دیدگاه ها. بینات، ...
مصطفوی، ح. (۱۳۶۰ش). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: نشر ...
مفید، م. (بی تا). تصحیح الاعتقادات الامامیه. قم: الموتمر العالمی ...
نجارزادگان (محمدی)، ف. (۱۳۸۳ش). تفسیر تطبیقی. چ۱. قم: مرکز جهانی ...
نفیسی، ش. (۱۳۷۹ش). عقل گرایی در تفاسیر قرن چهاردهم. قم: ...
نکونام، ج. (۱۳۸۰ش). درآمدی بر تاریخ گذاری قرآن. چ۱. تهران: ...
نوری، ح. (۱۴۰۸ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. قم: موسسه ...
ReferencesAbourieh, M. (۱۹۹۴). The Lights of Ali Sunnah Al-Muhammadiyah, The ...
Alam al-Hadi, M. Rasaila al-Sharif al-Mortaza. Qom: Dar al-Qur'an al-Karim. ...
Asadabadi, J., Khosrow Shahi, H., & Abdo, M., (۱۹۸۶). Al-Arwa ...
Babaei, A. A. (۲۰۱۲). Methodology of Qur'an Interpretation. Tehran: Samit. ...
Baidawi, A. (۱۹۸۷). Anwar al-Tanzil and Asrar al-Tawil. Beirut: Dar ...
Barqi, A. (۱۹۸۲). Al-Mahasen. researcher: J. Muhaddith. Qom: Dar al-Kitab ...
Daruzeh, M. (۲۰۰۸). Al-Tafsir al-Hadith, Al-Surah Hasb al-Nuzul. Tunis: Dar ...
Fazil Moqdad, J. (۱۹۹۸). Kanz al-Irfan Fi Fiqh al-Qur'an. researcher: ...
Hali, H. (۱۹۸۲). Al-Ahkam al-Qa`aim fi Marafah al-Halal wa Haram. ...
Handi, A., (۱۹۵۵). Al-Qur'an and Ho Al-Hadi and Al-Furqan. translated ...
Hosseini, F. (۲۰۱۹). Crisis of Modernity and Islam. Tehran: Information. ...
Khoshmanesh, A. (۲۰۱۶). Methodology: social interpretation of Quran and Islamic ...
Ibn Baboyeh, M. (۱۹۸۹). Ayoun Akhbar al-Reza. researcher: M. Lajurdi. ...
Ibn Shahr Ashub Mazandarani, M. (۱۹۷۹). Mutabah al-Qur'an and Varifah. ...
Jurjani, M., (۱۹۸۴). al-Tarifat. Beirut: Ibrahim Abiari. (In Persian) ...
Kalini, M. (۲۰۰۸). Kafi (T-Dar al-Hadith). Qom: Dar al-Hadith. (In ...
Khoie, A. (nd.), Al-Bayan fi Tafsir al-Qur'an. Qom: Institute for ...
Kord Karimi, A. & Nasiri, R., Shakeri. A. (۲۰۱۹). The ...
Makarem Shirazi, N. (۱۹۹۴). translation of the Quran. Qom: Department ...
Mamqani, M.R (۲۰۱۶). Muqbas al-Hudayah fi Alam al-Darayah. Dalil Ma. ...
Marafet, M.H. (۲۰۱۳). Nashq in the Qur'an in the latest ...
(۲۰۱۸). Al-Tamhid fi Ulum al-Qur'an. Qom: Al-Tamhid Publishing Cultural Institute. ...
(۲۰۰۳). History of the Qur'an. Tehran: Samit. (In Persian) ...
(۲۰۰۰). Interpretation in different religions and views of the history ...
(۲۰۰۱). Quranic Sciences. Qom: Al-Tamhid. (In Persian) ...
(۱۹۸۰). Tafsir va Mafsaran. Qom: Talmahid Publishing Institute. (In Persian) ...
(۱۹۸۴). The Compatibility of Verses and Surahs. Qom: Foundation of ...
(۱۹۸۰). The Incorruptibility of the Qur'an. Tehran: (Samt). (In Persian) ...
(۲۰۰۷). Preservation of the Qur'an Man Tahrif. Qom: Talmahid Publishing ...
(۲۰۱۹). Tafsir Ehri Jame. Qom: Al-Nashar Al-Tamhid Institute. (In Persian) ...
(۱۹۸۸). Companions from the perspective of Ahl al-Bayt (PBUH). Qom: ...
(۲۰۰۲), Sufhat wa Rhadov around the Qur'an Al-Karim. Qom: Al-Tamhid ...
Mufid, M. (nd.). Correcting the beliefs of the Imamiyyah. Qom: ...
Mustafavi, H. (۱۹۸۱). Research in the words of the Holy ...
Nafisi, Sh. (۱۹۸۰). Happiness, rationalism in interpretations of the ۱۴th ...
Najarzadegan (Mohammadi), F. (۲۰۰۴). Tafsir al-Tattavi. Qom: World Center of ...
Nasiri, A. (۲۰۱۷). Qur'anic Knowledge. Tehran: Islamic Culture and Thought ...
Nekonam, J. (۲۰۱۰). An Introduction to the Dating of the ...
Nekunam, J. (۲۰۱۹). Research method with an emphasis on Islamic ...
Omid Zanjani, A. (۱۹۷۸). Basics and Methods of Qur'an Interpretation. ...
Qureshi Banabi, A.A. (nd.). Qur'an Dictionary. Ahl al-Bayt Maarif Research ...
Ragheb al-Isfahani, H. (۱۹۸۱). al-Mufardat fi al-al-faaz al-Qur'an. Damascus-Beirut: Dar ...
Roshan Zamir, M.I. (۲۰۱۸). The current of Qur'an. Tehran: Sokhan. ...
Safar, M. (۱۹۸۳). Basa'ir al-Deraj fi Fda'il al-Muhammad. researcher: M. ...
Saleh, S. (۲۰۱۸). Hadith and Terminology Sciences. Khorsandi. (In Persian) ...
Sharif al-Razi, M. (۱۹۹۳). Nahj al-Balaghah. researcher: S. Saleh. Qom: ...
Siyuti, J. (۱۹۸۰). al-Iqqan fi Ulum al-Qur'an. researcher: F. Zamrali. ...
Tarihi, F. (۱۹۸۶). Majma Al-Baharin and Tahir Al-Nireen. Tehran: Al-Mortazawieh ...
Tousi, M. (۱۹۹۳). Al-Mali. Researcher: Ba'ath Institute. Qom: Darul Al-Taqwa. ...
(nd.). al-Tabyan fi Tafsir al-Qur'an. Beirut: Dar Ihya al-Tarath al-Arabi. ...
Zamakhshari, M. (۱۹۸۶).Al-Kashaf on the facts of Ghwamaz al-Tanzil. Beirut: ...
Zarkashi, B.(۱۹۷۹). Al-Burhan fi Ulum al-Qur'an. Researcher: J. Dhahabi. Beirut: ...
Zarqani, M. A. (۲۰۱۵). Manahel al-Irfan fi Ulum al-Qur'an. translated ...

نمایش کامل مراجع