بررسی معنا شناختی قصیده «ابن رومی» در رثای فرزندش

بررسی های معنا شناختی شاخه ای از زبانشناسی جدید است که به بررسی معانی کلمات، انواع و ریشه آنها و رابطه بین لفظ و معنا و تحول معنایی کلمات می پردازد. قصیده ابن رومی در رثای فرزندش از شاهکارهای قصائد رثای ادبیات عربی قدیم است که به خاطر سرشار بودن از احساسات و عواطف صادق، دارای ظرفیت های بالایی برای نقد معناشناختی است. این مقاله می کوشد تا با بررسی چهار سطح واژگانی، آوائی، نحوی و صرفی، دلالت های معنائی پنهان را در سطوح زبانی قصیده، کشف کند. در بخش معناشناختی واژگانی، واژگان بر اساس حوزه های دلالی بررسی شدند. در بخش آوائی نیز به دلالت آواها و تکرار آنها، در بخش نحوی به دلالت جمله ها و حروف نفی و اسلوب های شرط و در بخش صرفی به دلالت اسم های معرفه و نکره و ضمیرها پرداخته شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که تکرار برخی از حروف و حرکات مثل « دال» و « کسره» در قافیه قصیده و استفاده زیاد از جمله های فعلیه، دلالت بر شدت اضطراب و اندوه شاعر دارد. نسبت بالای افعال ماضی نیز دلالت بر این دارد که شاعر به زمان گذشته بیشتر از زمان حال و آینده تعلق خاطر دارد. نسبت بالای اسم های معرفه نیز نشان از این دارد که فرزند شاعر اگرچه در واقعیت مرده و از شاعر دور شده است ولی همچنان در قلب شاعر زنده است وگویا هنوز حضور دارد.

کلیدواژه ها:

دلالت ، ابن رومی ، رثاء ، دلالت آوائی ، دلالت نحوی